Garagum: Wersiýalaryň arasyndaky tapawut

	Türkmenistanyň geografiýasy
	Dagler Derýalar Çöller Deňizler
	g • ç • r

Browse history interactively

← Ozalky wersiýa bilen aratapawut Indiki wersiýa bilen aratapawut →

Content deleted Content added

WizualWikitekst

Inline

08:03, 27 fewral 2021 senesindäki wersiýa

Karakum çöli Türkmenistânda yerleşyêr. Tutyân meydânı 350,000 km² bolan bu çöl Türkmenistânıň 70 ‘percent’inden kovrâğını ǒz içine alyâr. Âdınıň Karakum (Kara Kum) kumunıň reňkiniň beyleki çölleriň kumundan karaňkı reňkde bolanlığı sebêplidir. Türkmenistânıň çêklerindêki êhli çêğelik düzlükleri ǒz içine alyâr.

Karakumuň iň ulı bǒleğiniň iki dürli âdı bolup, oňa Peslik Karakum yâ-da Merkezî Karakum diyyêrler. Yer üstüniň deňiz derecesinden beyikliği tövereğindêki yerlerden pes bolanı üçîn oňa Peslik Karakum diyilyêr. Merkezî Karakum diyilmeğiniň sebêbi bolsa bu çêğelik meydânından günbatarda-da, gündoğarda-da, demirkazıkda-da, günortada-da başğa çêğelikleriň yerleşyêndiği üçîndir. Merkezî Karakum Balkan, Ahal, Marı velâyatlarınıň çêklerine yayrândır.

Tutyân meydânı boyunça ikinci ulı çêğeliğe Üňüzaňırsı Karakum diyilyêr. Bu çêğelik tutuşlığına diyen yâlı Daşoğuz velâyatında ve Lebâp velâyatınıň demirkazık-günbatar çetinde yerleşyêr.

Meydânı boyunça üçünci yerde duryân çêğe-düzlüğe Günorta-Gündoğar Karakum diyilyêr. Bu çêğelik Merkezî Karakumuň gönüden-göni gündoğardâkı dovâmıdır. Günorta-Gündoğar Karakum Lebâp hem-de Marı velâyatlarınıň çêğinde yerleşyêr.

Karakumuň hemme yeri boydan-başa çêğeler bilen örtülen dêldir. Günorta bǒleğinde toyunlı düzlükler takırlıklar bilen cêğe gerişleriniň, depeleriniň utğaşıklı yer üstüniň gîňden yayrân çêkleri ǒri meydânları üçîn yılıň bütîn dovâmında âmatlıdır. Ata-bâbalarımız “Kumum bâr – humum bâr” diyip yǒne yere aytmândırlar. Türkmen halkınıň sallançağı, ğovğâlı yıllarda kọrağçısı bolan ve onı mâldârçılık, kurluşık ǒnümleri, şeyle hem dürli yerastı bâylıklar bilen bol-elîn üpcün edyên bu ümmülmez gîňişlik, sözüň dọlı mânîsında, ülkêmiziň genci-hazînasıdır, tükeniksiz bâylığıdır. Şunı göz öňünde tutup, Beyik Safarmırât Türkmenbaşı Mukaddes Rụhnâmada:

Kaymağıň kalňasın, sînmân kaynağın, koynı Karakumlı – kọrlı türkmensiň!

Karakumuň – desterhânıň, hazînaň, Rızkal-bereketli, bârlı türkmensiň! –

diyip yazyâr (275-276 s.).

@@ Setir 1: / Setir 1: @@
 {{Türkmenistanyň geografiýasy}}
-'''Karakum çöli''' [[Türkmenistan|Türkmenistạnda]] yerleşyẹr. Tutyạn meydạnı 350,000 km² bolan bu çöl [[Türkmenistan|Türkmenistạnıṇ]] 70 ‘percent’inden kovrạğını őz içine alyạr. Ạdınıṇ Karakum (Kara Kum) kumunıṇ reṇkiniṇ beyleki çölleriṇ kumundan karaṇkı reṇkde bolanlığı sebẹplidir. Türkmenistạnıṇ çẹklerindẹki ẹhli çẹğelik düzlükleri őz içine alyạr.
+'''Karakum çöli''' [[Türkmenistan|Türkmenistânda]] yerleşyêr. Tutyân meydânı 350,000 km² bolan bu çöl [[Türkmenistan|Türkmenistânıň]] 70 ‘percent’inden kovrâğını ǒz içine alyâr. Âdınıň Karakum (Kara Kum) kumunıň reňkiniň beyleki çölleriň kumundan karaňkı reňkde bolanlığı sebêplidir. Türkmenistânıň çêklerindêki êhli çêğelik düzlükleri ǒz içine alyâr.
 [[Faýl:Karakum.png|301px|left]]
-Karakumuṇ iṇ ulı bőleğiniṇ iki dürli ạdı bolup, oṇa Peslik Karakum yạ-da Merkezî Karakum diyyẹrler. Yer üstüniṇ deṇiz derecesinden beyikliği tövereğindẹki yerlerden pes bolanı üçîn oṇa Peslik Karakum diyilyẹr. Merkezî Karakum diyilmeğiniṇ sebẹbi bolsa bu çẹğelik meydạnından günbatarda-da, gündoğarda-da, demirkazıkda-da, günortada-da başğa çẹğelikleriṇ yerleşyẹndiği üçîndir. Merkezî Karakum Balkan, Ahal, Marı velạyatlarınıṇ çẹklerine yayrạndır.
+Karakumuň iň ulı bǒleğiniň iki dürli âdı bolup, oňa Peslik Karakum yâ-da Merkezî Karakum diyyêrler. Yer üstüniň deňiz derecesinden beyikliği tövereğindêki yerlerden pes bolanı üçîn oňa Peslik Karakum diyilyêr. Merkezî Karakum diyilmeğiniň sebêbi bolsa bu çêğelik meydânından günbatarda-da, gündoğarda-da, demirkazıkda-da, günortada-da başğa çêğelikleriň yerleşyêndiği üçîndir. Merkezî Karakum Balkan, Ahal, Marı velâyatlarınıň çêklerine yayrândır.
-Tutyạn meydạnı boyunça ikinci ulı çẹğeliğe Üṇüzaṇırsı Karakum diyilyẹr. Bu çẹğelik tutuşlığına diyen yạlı Daşoğuz velạyatında ve Lebạp velạyatınıṇ demirkazık-günbatar çetinde yerleşyẹr.
+Tutyân meydânı boyunça ikinci ulı çêğeliğe Üňüzaňırsı Karakum diyilyêr. Bu çêğelik tutuşlığına diyen yâlı Daşoğuz velâyatında ve Lebâp velâyatınıň demirkazık-günbatar çetinde yerleşyêr.
-Meydạnı boyunça üçünci yerde duryạn çẹğe-düzlüğe Günorta-Gündoğar Karakum diyilyẹr. Bu çẹğelik Merkezî Karakumuṇ gönüden-göni gündoğardạkı dovạmıdır. Günorta-Gündoğar Karakum Lebạp hem-de Marı velạyatlarınıṇ çẹğinde yerleşyẹr.
+Meydânı boyunça üçünci yerde duryân çêğe-düzlüğe Günorta-Gündoğar Karakum diyilyêr. Bu çêğelik Merkezî Karakumuň gönüden-göni gündoğardâkı dovâmıdır. Günorta-Gündoğar Karakum Lebâp hem-de Marı velâyatlarınıň çêğinde yerleşyêr.
-Karakumuṇ hemme yeri boydan-başa çẹğeler bilen örtülen dẹldir. Günorta bőleğinde toyunlı düzlükler takırlıklar bilen cẹğe gerişleriniṇ, depeleriniṇ utğaşıklı yer üstüniṇ gîṇden yayrạn çẹkleri őri meydạnları üçîn yılıṇ bütîn dovạmında ạmatlıdır. Ata-bạbalarımız “Kumum bạr – humum bạr” diyip yőne yere aytmạndırlar. Türkmen halkınıṇ sallançağı, ğovğạlı yıllarda kọrağçısı bolan ve onı mạldạrçılık, kurluşık őnümleri, şeyle hem dürli yerastı bạylıklar bilen bol-elîn üpcün edyẹn bu ümmülmez gîṇişlik, sözüṇ dọlı mạnîsında, ülkẹmiziṇ genci-hazînasıdır, tükeniksiz bạylığıdır. Şunı göz öṇünde tutup, Beyik Safarmırạt Türkmenbaşı Mukaddes Rụhnạmada:
+Karakumuň hemme yeri boydan-başa çêğeler bilen örtülen dêldir. Günorta bǒleğinde toyunlı düzlükler takırlıklar bilen cêğe gerişleriniň, depeleriniň utğaşıklı yer üstüniň gîňden yayrân çêkleri ǒri meydânları üçîn yılıň bütîn dovâmında âmatlıdır. Ata-bâbalarımız “Kumum bâr – humum bâr” diyip yǒne yere aytmândırlar. Türkmen halkınıň sallançağı, ğovğâlı yıllarda kọrağçısı bolan ve onı mâldârçılık, kurluşık ǒnümleri, şeyle hem dürli yerastı bâylıklar bilen bol-elîn üpcün edyên bu ümmülmez gîňişlik, sözüň dọlı mânîsında, ülkêmiziň genci-hazînasıdır, tükeniksiz bâylığıdır. Şunı göz öňünde tutup, Beyik Safarmırât Türkmenbaşı Mukaddes Rụhnâmada:
-Kaymağıṇ kalṇasın, sînmạn kaynağın, koynı Karakumlı – kọrlı türkmensiṇ!
+Kaymağıň kalňasın, sînmân kaynağın, koynı Karakumlı – kọrlı türkmensiň!
-Karakumuṇ – desterhạnıṇ, hazînaṇ, Rızkal-bereketli, bạrlı türkmensiṇ! –
+Karakumuň – desterhânıň, hazînaň, Rızkal-bereketli, bârlı türkmensiň! –
-diyip yazyạr (275-276 s.).
+diyip yazyâr (275-276 s.).
 [[Kategoriýa:Türkmenistanyñ geografiÿasy]]
 [[Kategoriýa:Tebigat]]