Hiperseksuwalidad: Pagkakaiba sa mga binago
Nilalaman na inalis Nilalaman na idinagdag
AnakngAraw (usapan | ambag) →Mga sanggunian: inalis ang pangit na seksiyon |
(via JWB) Tatak: Manual revert |
||
| (hindi ipinakita ang isang agarang pagbabago ng isang tagagamit) | |||
| Linya 1: | Linya 1: | ||
[[Talaksan:Cheret, Jules - Eulogy of Lust.JPG|thumb|right|Ang ''[[Eulohiya]] ni [[Kahalayan]]'' na ipininta ni [[Jules Cheret]] (1836-1932), isang dibuhong naglalarawan ng papuri at parangal para sa paghahangad ng kaligayang [[sensuwal]].]] |
|||
{{better translation}} |
|||
{{copyedit}} |
|||
{{cleanup}} |
|||
{{rewrite}} |
|||
Ang '''hiperseksuwalidad''' (Ingles: ''hypersexuality'') ay tumutukoy sa lubhang madalas o biglaang pagdaragdag ng pagnanasang seksuwal o sekswal na pag-uugali. Bagama't ang hypersexuality ay maaaring bunga ng ilang mga medikal na kondisyon o panggagamot, karamihan sa mga kaso nito ay hindi kilala ang sanhi. Maraming mga panteoryang modelo ang ginamit upang maunawaan o gamutin ang hypersexuality. Ang pinaka-karaniwan dito, lalo na sa popular na media, ay ang sexual addiction approach, ngunit hindi pa ito napagkasunduan ng mga sexologist. Ang American Psychiatric Association ay tinanggihan ang isang panukala upang isama ang sexual addiction sa opisyal na listahan ng mga saykayatrik disorders. Gayunman, isang panukala upang isama ang Hypersexual Disorder, na naglalarawan lamang ng mga sintomas at walang isinasaad na anumang mga partikular na teorya, ay nananatili pa ring pinag-aaralan. Ilang mga may-akda ang nagduda kung akma nga bang talakayin pa ang hypersexuality, samantalang ang matinding sexual urges ay indikasyon lamang ng mga taong hindi sumusunod sa mga pamantayan ng kanilang kultura. |
|||
Ang '''hiperseksuwalidad''' (literal na "labis na [[seksuwalidad]]") o '''pagkalulong sa [[pakikipagtalik]]''' ay ang kalagayan ng pagkakaroon ng masidhing kagustuhang makiisa at magsakatuparan ng mga gawaing may kaugnayan sa pakikipagtalik at mga galaw na seksuwal, na nasa antas na sapat na maituturing na isang karamdamang pangkaasalan na nangangailangan ng [[panggagamot]] o pagtatama. |
|||
==Epidemolohiya== |
|||
Ang bilang ng mga tao na hypersexual, o naniniwala na sila ay hypersexual, ay hindi pa batid. Bagama't ilang mga estima na ang nailathala, hindi malinaw kung ano ang batayan ng mga ito. Ang mga estima ay karaniwang 3-6%. |
|||
==Diwa== |
|||
Marami sa mga ipinanukalang mga kahulugan ng hypersexuality ay base sa kultura o pamantayan ng grupong kinabibilangan. Ang mga surveys na gumamit ng "convenience samples" ay nagmumungkahi na 3-5% ng mga lalaki na nasa mataas na paaralan o kolehiyo ay nagsasalsal araw-araw. Sa pag-aaral ng Kinsey, 7.6% ng mga lalaki ay gumagawa ng ilang mga sekswal na pag-uugali na humahantong sa orgasm (pagsasalsal, pakikipagtalik, sex sa bibig, atbp) araw-araw o higit pa. Sa "Laumann study" (isang malawakang survey sa sekswal na pag-uugali), 1.9% ng mga lalaki edad 18-59 ay nagsasalsal araw-araw, at 1.2% ang nagsasalsal higit isang beses sa isang araw. |
|||
Pinapalitan ng konsepto ng hiperseksuwalidad ang mas lumang mga diwa ng '''nimpomanya''' (o '''''furor uterinus''''') at '''satiryasis''' (binabaybay na ''satyriasis'' sa Ingles). Tumutukoy ang nimpomanya sa [[sikolohikal]] na kagusutang pampag-iisip ng isang babae na kinasasangkutan ng labis na [[kalibugan]] ng babae o |
|||
pagkakaroon ng masidhing pagnanais ng isang babae na makipagtalik sa isang lalaki<ref name=Gaboy>{{cite-Gaboy|''Hyper'', ''nymphomania'', nimpomanya; ''satyriasis''}}</ref>, na may labis na masiglang [[libido]] at kapansanang [[obsesyon]] upang makipagtalik. Sa mga kalalakihan, tinatawag ang ganitong kalagayan bilang satiryasis, ang hindi mapigil o sobrang kalibugan ng lalaki<ref name=Gaboy/> (may kaugnayang pang-etimolohiya mula sa mga salitang "[[nimpa]]" at "[[satiro]]"). Hindi na nakatala bilang espesipikong mga kagusutang pampag-iisip ang nimpomanya at satiryasis sa [[Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders|DSM-IV]], bagaman bahagi pa rin sila ng [[ICD-10]]. |
|||
==Tingnan din== |
|||
==Modelo at mga etiketa== |
|||
*[[Perbersyon]] |
|||
Ang mga sexologists ay naglalarawan na ng mga kaso ng hypersexuality simula pa noong 1800s. Sa ilang mga kaso, ang hypersexuality ay isang palatandaan ng iba pang medikal na sakit, tulad ng Klüver-Bucy syndrome o Bipolar disorder, o side effect ng panggagamot, tulad ng mga gamot na ginagamit na panlunas sa Parkinson's disease. Samantala, ang hypersexuality ang iniulat na pangunahing problema sa ibang mga kaso. |
|||
==Mga sanggunian== |
|||
Ang mga sexologists ay hindi pa napagkakaisahan kung paano pinakamahusay na ilarawan kung kailan ang hypersexuality ang nagiging pangunahing problema. Iginigiit ng ilang mananaliksik na ang mga ganitong sitwasyon ay kumakatawan sa isang literal na adiksyon; iginigiit naman ng iba na ang mga ganitong sitwasyon ay kumakatawan sa isang uri ng obsessive-compulsive disorder (OCD) o "OCD-spectrum disorder"; at iginigiit naman ng ibang mananaliksik na ito ay isang diperenya ng impulsivity. Bukod dito, iginigiit ng ilang mga may-akda na walang hypersexuality at sa halip, ito ay indikasyon lamang ng isang kultura na hindi ginugusto ang isang natatanging sekswal na pag-uugali. |
|||
{{reflist}} |
|||
[[Kategorya:Sikolohiya]] |
|||
Dahilan sa hindi mapagkasunduan kung ano nga ba ang sanhi ng hypersexuality, ang mga may-akda ay gumamit na ng iba't ibang mga tawag dito ngunit madalas ay depende sa kung aling teorya sila pabor o kung aling pag-uugali ang kanilang pinag-aaralan. Kabilang sa mga bansag na ginamit ay ang masturbation, mapilit na sekswal na pag-uugali, cybersex addiction, erotomania, "labis na sexual drive", hyperphilia, hypersexuality, hypersexual disorder, problematic hypersexuality, sexual addiction, sexual compulsivity, sexual impulsivity, "hindi makontrol na sekswal na pag-uugali", at mga sakit na may kaugnayan sa paraphilia. Kabilang sa iba pang mga bansag na halos lahat ay makasaysayan ay ang Don Juanism, nymphomania, at satyriasis. |
|||
[[Kategorya:Seksuwalidad]] |
|||
[[Kategorya:Kalusugang seksuwal]] |
|||
[[Kategorya:Mga sintomas]] |
|||
==Addiction model ng hypersexuality== |
|||
Ang pinaka-karaniwang paraan upang maintindihan ang hypersexuality ay ang paggamit ng addiction model. Ang konsepto ng hypersexuality bilang isang adiksyon ay nagsimula noong 1970s sa pamamagitan ng dating miyembro ng Alcoholics Anonymous na naniniwala na ang kanilang sekswal na pag-uugali ay kapareho lamang ng kanilang pag-inom ng alak. Marami ng mga grupo na may 12-baitang na moda ngayon na umiiral para sa mga addicts sex, kabilang na ang Sex Addicts Anonymous, Sexaholics Anonymous, Sex at Love Addicts Anonymous, Sexual at Compulsives Anonymous. |
|||
{{stub|Tao|Sikolohiya|Seksuwalidad}} |
|||
Mga sakit na nagdudulot ng hypersexuality |
|||
{{Sex}} |
|||
Ang mga taong may bipolar disorder ay madalas nagpapakita ng matinding pagbabago ng sex drive depende sa kanilang kalagayan. Tinutukoy sa DSM-IV-TR na ang hypersexuality ay maaaring sintomas ng hypomania o kahibangan sa bipolar disorder o schizoaffective disorder. |
|||
Ilang neurological na kondisyon tulad ng Alzheimer's disease, [38] iba't ibang uri ng pinsala sa utak, [40] Klüver-Bucy syndrome, [42] Kleine-Levin syndrome, [44] at marami pang neuro-degenerative na sakit ay magdulot ng hypersexual na ugali. Kung minsan, ang mga gamot tulad ng methamphetamine ay maaari ring magsanhi ng hypersexual na ugali. |
|||
==Makasaysayang paggamit== |
|||
'''Richard von Krafft-Ebing''' |
|||
Inilarawan ni Krafft-Ebing ang ilang mga kaso ng matinding sekswal na pag-uugali sa kanyang matagumpay na libro noong 1886, Psychopathia Sexualis. [45] Bagama't ginamit nya ang salitang "hypersexuality" sa librong iyon, siya ay naglalarawan ng kondisyon na ngayon ay tinatawag ng premature ejaculation. |
|||
'''Nymphomania sa Panahong Victorian''' |
|||
Maraming mental na institusyon noong panahong victorian ang nagtuturing sa nimpomanya bilang isang sakit sa kaisipan na eksklusibong pambabae. Ang mga babae na biktima ng panggagahasa, anak sa labas, nagsalsal, o walang delikadesa ay itinuring na may sakit na nymphomania. Pagdating sa institusyon, bibigyan ng mga doktor ang babae ng isang pelvic exam. Kung nadama ng mga doktor na may namamagang tinggil ang babae, siya ay isasailalim sa panggagamot. Kasama sa gamutan ay ang sapilitan pagsusuka, padugo, leeches, mahigpit na diyeta, douches sa ulo o dibdib, at minsan, clitoridectomies. [47] |
|||
==Opisyal na katayuang diagnostic== |
|||
Ang Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder ng American Psychiatric Association ay mayroong isang entry na tinatawag na Sexual Disorder Not Otherwise Specified (Sexual Disorder NOS) na nag-aplay sa "pagkabalisa sa isang pattern ng paulit-ulit na sekswal na relasyong kinasasangkutan ng magkakasunod na mga mangingibig na ay nakaranas ng mga indibidwal na lamang bilang mga bagay na gagamitin. " [48] Ang isang panukala na idagdag ang Hypersexual disorder sa DSM ay kasalukuyang pinagaaralan ng APA. |
|||
Isang panukala na idagdag ang sexual addiction sa DSM ang tinanggihan ng APA dahil hindi sapat ang mga iminungkahing katibayan sa kanila na ang sexual addiction ay maihahalintulad sa substance addiction. |
|||
Isa pang nag-uuring sistema, ang International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems o ICD, ng World Health Organization ay mayroong entries para sa "Excessive sexial drive" (naka-code bilang F52.8) [54] -nahahati sa satyriasis (para sa lalaki) at nymphomania (para sa mga babae)-at para sa "Excessive masturbation" o "Onanism (excessive)" (naka-code bilang F98.8). [55] |
|||
[[ar:فرط النشاط الجنسي]] |
|||
[[bg:Хиперсексуалност]] |
|||
[[cs:Hypersexualita]] |
|||
[[de:Hypersexualität]] |
|||
[[en:Hypersexuality]] |
|||
[[es:Hipersexualidad]] |
|||
[[fa:اعتیاد به رابطه جنسی]] |
|||
[[fi:Hyperseksuaalisuus]] |
|||
[[fr:Hypersexualité]] |
|||
[[id:Hiperseksualitas]] |
|||
[[it:Ipersessualità]] |
|||
[[ja:異常性欲]] |
|||
[[lt:Hiperseksualumas]] |
|||
[[mk:Хиперсексуалност]] |
|||
[[nl:Hyperseksualiteit]] |
|||
[[no:Hyperseksualitet]] |
|||
[[pl:Hiperseksualność]] |
|||
[[ro:Hipersexualitate]] |
|||
[[ru:Гиперсексуальность]] |
|||
[[sh:Hiperseksualnost]] |
|||
[[simple:Hypersexuality]] |
|||
[[sr:Хиперсексуалност]] |
|||
[[sv:Hypersexuell störning]] |
|||
[[uk:Гіперсексуальність]] |
|||
[[vi:Chứng cuồng dâm]] |
|||
[[zh:性慾亢進]] |
|||
Kasalukuyang pagbabago noong 18:57, 8 Pebrero 2024
Ang hiperseksuwalidad (literal na "labis na seksuwalidad") o pagkalulong sa pakikipagtalik ay ang kalagayan ng pagkakaroon ng masidhing kagustuhang makiisa at magsakatuparan ng mga gawaing may kaugnayan sa pakikipagtalik at mga galaw na seksuwal, na nasa antas na sapat na maituturing na isang karamdamang pangkaasalan na nangangailangan ng panggagamot o pagtatama.
Diwa
[baguhin | baguhin ang wikitext]Pinapalitan ng konsepto ng hiperseksuwalidad ang mas lumang mga diwa ng nimpomanya (o furor uterinus) at satiryasis (binabaybay na satyriasis sa Ingles). Tumutukoy ang nimpomanya sa sikolohikal na kagusutang pampag-iisip ng isang babae na kinasasangkutan ng labis na kalibugan ng babae o pagkakaroon ng masidhing pagnanais ng isang babae na makipagtalik sa isang lalaki[1], na may labis na masiglang libido at kapansanang obsesyon upang makipagtalik. Sa mga kalalakihan, tinatawag ang ganitong kalagayan bilang satiryasis, ang hindi mapigil o sobrang kalibugan ng lalaki[1] (may kaugnayang pang-etimolohiya mula sa mga salitang "nimpa" at "satiro"). Hindi na nakatala bilang espesipikong mga kagusutang pampag-iisip ang nimpomanya at satiryasis sa DSM-IV, bagaman bahagi pa rin sila ng ICD-10.
Tingnan din
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]
