İçeriğe atla

Adli bilimler: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Adliye anlam ayrımında hiçbir madde açılmamış, ayrıca bkz. girdisi değiştirildi.
 
(12 kullanıcı tarafından yapılan 19 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Adli bilimler}}
'''Adli bilimler''', '''kriminalistik''' veya '''bilimsel polislik''',<ref>{{dergi kaynağı | soyadı1 = Tuğ | ad1 = Ayşim | soyadı2 = Doğan | ad2 = Yeşim | soyadı3 = Hancı | ad3 = Hamit| yıl = 2002 | başlık = Kriminalistik Kriminoloji Değildir | çeviribaşlık = Criminalistic Is Not Criminology| dergi = Ankara Barosu Dergisi| sayı = 2002-2| sayfalar = 175-181 | yer = Ankara | yayıncı = Ankara Barosu| dil = Türkçe| erişimtarihi = 21 Mayıs 2016 | url = http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2002-2/9.pdf
{{Çoklu resim|perrow = 2|total_width=200
}}</ref> suçluların bilimsel yöntemler kullanılarak tespit edilmesini ve [[suç]] olaylarının aydınlatılmasını içeren bilimler demeti. Kriminalistik, etimolojik olarak [[Latince]] ''crimen'' (suç) kelimesinden türetilmiş olup [[kriminoloji]]nin bulgularından faydalansa da nitelik ve maksat açısından bu iki dal birbirinden ayrılır.
| image1 = Blow-flies.jpg
| image2 = 9mm Flute.jpg
| image3 = Misc pollen.jpg
| image4 = Fairfax Jane Doe recon with skull.PNG
| image5 = Analysis of glottal source.png
| image6 = Get deleted email.jpg
| footer = [[Adli entomoloji|Entomoloji]], [[balistik]], [[Adli palinoloji|palinoloji]], [[Adli antropoloji|antropoloji]], [[Adli dilbilim|fonetik]], [[Adli bilişim|bilişim]] gibi pek çok farklı bilim dalı, adli bilimler çatısı altında maddi gerçeğin anlaşılmasına çalışır.
}}
'''Adli bilimler''' veya '''kriminalistik''', maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasıyla [[suç]]ların ve hukuki uyuşmazlıkların çözümüne çalışılan bilimler demeti.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=105}} Kimi kaynaklarda "bilimsel polislik" olarak da nitelenmektedir.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=176}} [[Ceza hukuku]] ve [[Kara Avrupası hukuk düzeni|medeni hukuk]] konularında hukuki karar almayı destekler.


Özellikle [[ceza soruşturması]] sırasında, kabul edilebilir delillere ve [[ceza muhakemesi]]ne ilişkin yasal standartlara tabidir. [[DNA]] analizi, [[parmak izi]], [[kan lekesi analizi]] modelleri, [[ateşli silah]]lar, [[balistik]], [[toksikoloji]] ve yangın enkazı analizi gibi çok sayıda uygulamanın kullanıldığı geniş bir alandır.
Kriminalistik bir bilim değil bir [[teknik]]tir ve [[fizik]], [[biyoloji]] ve [[kimya]] bu tekniğin temelini teşkil eder. Kriminalistiğin kendi değişmez kanunları yoktur. Uygulanacak kurallar ve teknolojideki gelişmeler kriminal incelemelerde büyük değişiklikler meydana getirir.


Kriminalistik adı, "suç" ({{dil|fr|la crime}}) sözcüğünden türetilmiştir{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=177}} ve her ne kadar [[kriminoloji]] ile karıştırılsa da bu iki saha, amaç ve nitelik bakımından birbirinden ayrılır.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=105}}{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=175}} Ne var ki adli bilimler, kriminolojiyi geniş kapsamlı olarak ele alan bazı kaynaklarca "uygulamalı kriminoloji" alanına da dahil edilir.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=176}} Adli bilimler kendi başına bir bilim dalı değil, adli amaçlar doğrultusunda pek çok farklı disiplinin bir araya geldiği bir çatı yapıdır.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=105-106}} Bunlar [[Adli tıp|tıp]], [[fizik]], [[kimya]], [[biyoloji]], [[jeoloji]] gibi [[fen bilimleri]] ya da [[Adli psikoloji|psikoloji]], [[Adli dilbilim|dilbilim]] gibi [[sosyal bilimler|sosyal bilim]] alanlarından olabilirler.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=106}}
Kriminalistik alanı suçlunun ortaya çıkarılmasını hedeflediği kadar, masumun hatalı yere suçlanmasını önlemeyi de hedefler. Kişinin suçlu olduğunun ispatı yöntemi tarih boyunca birçok değişiklik göstermiştir. İlk zamanlar ispat şeklinin en kolay yolu olan itiraf kullanılmış ancak bu yöntem insanlık için büyük bir utanç olan işkence uygulanmasını da beraberinde getirmiştir. Zamanla bu yöntemin ve kişilerin tanıklıkları ile sonuca gitmenin sayısız olumsuz sonuçları insanları yoruma bağlı olmaksızın gerçeği ortaya çıkartacak bazı teknikler bulmaya itmiştir. 19.yy.'ın sonlarına doğru bilim alanında ve teknolojideki gelişmeler suçla mücadelede yeni ufuklar açmıştır. Bu değişiklik kriminal bir olayın çözümünün laboratuvarlarda olabileceği düşüncesini doğurmuştur.


Adli bilimler; suçlunun ortaya çıkarılması kadar, masumların hatalı biçimde suçlanmasını veya cezalandırılmasını önlemeye de yarar. Suç ve uyuşmazlık konuları, adli bilimler çerçevesinde bir "olay" olarak ele alınır ve yalnızca gerçeğin ne olduğu araştırılır. Bu gerçeğin hukuki yorum ve değerlendirmesi ise [[Yargı|yargı faaliyeti]] çerçevesinde [[Savcı|soruşturma]] ve [[Mahkeme|kovuşturma]] makamlarının görev ve yetkisidir.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=110-111}} Bu çerçevede çalışmalar yürüterek gerçeğin ortaya çıkarılmasına çalışan kimselere ise "bilirkişi" veya "uzman" denilir.{{Kdş|Toroslu|Feyzioğlu|2016|s=201}}
Günümüzde polisin laboratuvardan yoksun olarak çalışamayacağı gelişen olaylardan açıkça anlaşılmaktadır. Kriminalistik, olayla ilgili maddi [[delil]]lerin bulunması ve bu delillerin ilgili kişilerle karşılaştırılması yolu ile olayın çözümlenmesini sağlarken, gelişmiş teknikler uygulayan laboratuvarlar ve konularında uzman bilirkişilerden faydalanır. Maddi delilleri incelemenin temel prensibi çok basittir. Bir kişi olay yerinden bir şey alır veya orada kendisinden bir şey bırakır. Bu nedenle olay yerini inceleyen uzmanlar hangi maddi delilin ne şekilde olayı aydınlatacağı, nelerin delil özelliği olabileceği ve bu delillerin laboratuvarlara hangi koşullarda ulaştırılacağı konusunda fikir sahibi olmalıdır.


== Tarihçe ==
Suçluların kendini sürekli olarak geliştirdikleri günümüzde suçla mücadele yöntemlerinin de sürekli yeniliklere açık olması gerekmektedir. [[Alphonse Bertillon]]'un [[antropometri]]si ile başlayan bu süreç bugün birçok bilim dalının bir araya gelmesi ile çok farklı bir boyut kazanmıştır. Artık tıp doktorları, biyologlar, odontologlar, entomologlar, toksikologlar, kimyacılar, bilgisayar programcıları, fizikçiler ve hatta [[meteoroloji]] uzmanları gibi çok farklı dallarda çalışan kişiler suçların çözümlenmesi, suçluların yakalanması ve masumların serbest kalması için polis birimleri ile omuz omuza çalışmakta ve adalete hizmet vermektedir.
Adli bilimler, hukuk ile çeşitli başka bilim dallarının ilişkisinden doğar{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=105}} ve ilk olarak Milattan Önce 3000 civarında, [[Antik Mısır]]'da adli tıp ile ortaya çıkmıştır.{{Kdş|Karakuş|2011|s=1}} Bugün adli bilimlerle ilgili olarak akla gelen ilk kavramın adli tıp olması da bu çok eski ve yaygın ilişki olarak ifade edilir.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=105-106}} Yeni yöntem, yaklaşım ve bilim dallarının adli bilimler çatısı altında kullanılması; geçen 5000 yıllık süreçte adli bilim uzmanlarının karşı karşıya kaldıkları olayların karmaşıklığının sonucudur.{{Kdş|Tanrıvere|2017|s=106}} Ne var ki bu ilerleme, doğrudan ve sadece adli bilimler yapısıyla ilgili değildir. Bu çerçevede başvurulan, yöntemlerinden faydalanılan alanlardaki her bir gelişme, adli bağlamlarda da etkili olmaktadır.


Bugüne dek bilinen ilk [[otopsi]], 1374 yılında Fransa'da yapıldı. 17. yüzyıl sonları itibarıyla adli tıp alanında gelişmeler kaydedildi ve 1785 yılında [[Prag Üniversitesi]]'nde "adli tıp ve polis tıbbı"na dair bir araştırma ve öğretim yapısı oluşturuldu. Yine bu süreçte [[adli toksikoloji]] sahası ortaya çıktı.{{Kdş|Karakuş|2011|s=1}}
Bir olayda elde edilen [[mermi]] çekirdeklerinin, daha önceki olaylarda kullanıldığı saptanan silahlarla atılan mermi çekirdekleri ve bilgisayar ortamında tutulan arşivlerle kıyaslanması, herhangi bir belgenin sahte olup olmadığının veya belge üzerine sonradan bir ekleme yapılıp yapılmadığının tespiti, olay yerinde bulunan iz miktardaki biyolojik materyalden [[DNA profillemesi]] yöntemleri ile kişinin kimlik tayininin yapılması, vücut sıvılarında bulunan iz miktardaki toksik maddenin varlığının ortaya çıkarılması, cesette bulunan böcek larva türleri ve [[polen]]lerin incelenmesiyle olayın geçtiği yerin ve ölüm zamanının tayin edilmesi, belli tarihte belli bir bölgedeki meteoroloji kayıtları göz önüne alınarak, bu bölgede olayın geçtiği ortamın gün ışığı, rüzgar, nem gibi açık hava şartlarını tespit edilmesine kadar son derece detaylı incelemeler yapılabilmektedir. Bu incelemelerin sonuçları, her biri konusunda uzman bilirkişilerce mahkemede açıklanıp olayın çözümlenmesine önemli katkıda bulunulur.

[[Dosya:Fingerprints taken by William James Herschel 1859-1860.jpg|küçükresim|sağ|upright=0.91|Herschel'in 1859-1860'ta aldığı parmak izleri.]]
Hindistan'da memur olarak çalışan [[William J. Herschel]], insanların [[parmak izi|parmak izlerinin]] birbirlerine benzemediğini ve bu izlerin zamanla değişmediğini tespit etti.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=178-179}} Bu süreçte [[Henry Faulds]] da Herschel'den ayrı olarak aynı tespiti yaptı ve keşfi, 1880 yılında ''[[Nature (dergi)|Nature]]'' dergisinde yayımlandı. Parmak izi çalışmalarının kurucularından biri olarak kabul edilen [[Francis Galton]], [[mumya]]ların parmak izlerinin, ölümden sonra dahi değişmediğini keşfetti.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=179}}

Avusturyalı avukat [[Hans Gross]], tanık beyanlarının güvenilmezliği dolayısıyla gerçeğin bilimsel olarak ispatlanması gerektiğini savunarak; 1891 yılında delillerin değerlendirilmesiyle ilgili bilgiler içeren kılavuz niteliğindeki "Adli Bilimlerin El Kitabı" ''({{dil|de|Handbuch der Kriminalistik}})'' kitabını yayımladı.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=178}}

Fransız polis [[Alphonse Bertillon]] ise insanların fiziksel özelliklerini esas alarak [[kimlik tespiti]]ne yarayan [[antropometri]]k ölçüm sistemini ve [[sabıka fotoğrafı]] sistemini geliştirdi.{{Kdş|Karakuş|2011|s=1}}{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=178}} "Bertillonaj" olarak bilinen bu sistem, [[Avrupa]]'nın büyük bölümünde ve [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde yaygın biçimde kullanılmaya başlandı.{{Kdş|Tuğ|Doğan|Hancı|2002|s=178}}

[[Edmond Locard]], kendi adıyla anılan [[değişim prensibi]] gibi, 20. yüzyılın başlarında olay yeri inceleme ve kriminalistik konularında ilk sistemli çalışmaları yaptı.{{Kdş|Karakuş|2011|s=1}}

== Ayrıca bakınız ==
{{Sütunlu liste|4|
* [[Adli antropoloji]]
* [[DNA profillemesi]]
* [[Adli entomoloji]]
* [[Adli tıp]]
* [[Adli palinoloji]]
* [[Adli toksikoloji]]
* [[Adli psikoloji]]
* [[Adli kimya]]
* [[Adli kontrol]]
* [[Adli sicil]]
* [[Adli bilişim]]
* [[Adli bilgisayar bilimi]]
* [[Ağ adli bilişimi]]
* [[Adli mühendislik]]
* [[Adli dilbilim]]
* [[Adli bilişim araçlarının listesi]]
* [[Adli bilişim terimleri sözlüğü]]
* [[Adli Tıp Kurumu]]
* [[Otopsi]]
* [[CSI etkisi]]
}}


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
; Özel
⚫
{{commons cat|forensic science|adli bilimler}}
{{kaynakça}}
{{kaynakça|3}}

; Genel
⚫
{{commons kategori|forensic science|adli bilimler}}
* {{kitap kaynağı |soyadı=Karakuş |ad=Oğuz |editör= Oğuz Karakuş |başlık= Adli Bilimler |yayıncı= Adalet |yer=Ankara |tarih=2011 |sayfalar=1-3|bölüm=Giriş |isbn=978-605-5473-58-7}}
* {{kitap kaynağı |soyadı=Tanrıvere |ad=Utku |editör= Erkan Zengin vd. |başlık=Mekân: Toplumbilim, Mimarlık ve Yazınbilimde Mekân Araştırmaları |yayıncı=Detay |yer=Ankara |tarih=2017 |sayfalar=105-130|bölüm=Adli Bilimler ve Suç Bilimi Bağlamlarında Mekân: Olay Yeri ve Suç Yeri |isbn=978-605-2323-44-1}}
* {{kitap kaynağı |soyadı1= Toroslu | ad1= Nevzat | soyadı2=Feyzioğlu | ad2= Metin |yazarbağı2=Metin Feyzioğlu |başlık=Ceza Muhakemesi Hukuku |tarih=2016 |yayıncı=Savaş Yayınevi |yer=Ankara |isbn=978-605-9414-70-8}}
* {{dergi kaynağı | soyadı1= Tuğ | ad1= Ayşim | soyadı2= Doğan | ad2= Yeşim | soyadı3= Hancı | ad3= Hamit | başlık= Kriminalistik Kriminoloji Değildir | dergi= Ankara Barosu Dergisi | tarih= 2002 | sayı= 2002-2 | sayfalar=175-181| url= http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2002-2/9.pdf | erişimtarihi= 3 Mayıs 2020 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20201028002037/http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2002-2/9.pdf |arşivtarihi= 28 Ekim 2020 | ölüurl= hayır }}

{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:Adli bilimler| ]]
[[Kategori:Adli bilimler| ]]
[[Kategori:Uygulamalı bilimler]]
[[Kategori:Kriminoloji]]
[[Kategori:Ölümün tıbbi yönleri]]
[[Kategori:Buluşsal yöntemler]]
[[Kategori:Kromatografi]]

14.12, 23 Ocak 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Adli bilimler
Fizyolojik
Sosyal
Kriminalistik
Adli bilişim
İlgili
İlgili
Entomoloji, balistik, palinoloji, antropoloji, fonetik, bilişim gibi pek çok farklı bilim dalı, adli bilimler çatısı altında maddi gerçeğin anlaşılmasına çalışır.

Adli bilimler veya kriminalistik, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasıyla suçların ve hukuki uyuşmazlıkların çözümüne çalışılan bilimler demeti.[1] Kimi kaynaklarda "bilimsel polislik" olarak da nitelenmektedir.[2] Ceza hukuku ve medeni hukuk konularında hukuki karar almayı destekler.

Özellikle ceza soruşturması sırasında, kabul edilebilir delillere ve ceza muhakemesine ilişkin yasal standartlara tabidir. DNA analizi, parmak izi, kan lekesi analizi modelleri, ateşli silahlar, balistik, toksikoloji ve yangın enkazı analizi gibi çok sayıda uygulamanın kullanıldığı geniş bir alandır.

Kriminalistik adı, "suç" (Fransızca: la crime) sözcüğünden türetilmiştir[3] ve her ne kadar kriminoloji ile karıştırılsa da bu iki saha, amaç ve nitelik bakımından birbirinden ayrılır.[1][4] Ne var ki adli bilimler, kriminolojiyi geniş kapsamlı olarak ele alan bazı kaynaklarca "uygulamalı kriminoloji" alanına da dahil edilir.[2] Adli bilimler kendi başına bir bilim dalı değil, adli amaçlar doğrultusunda pek çok farklı disiplinin bir araya geldiği bir çatı yapıdır.[5] Bunlar tıp, fizik, kimya, biyoloji, jeoloji gibi fen bilimleri ya da psikoloji, dilbilim gibi sosyal bilim alanlarından olabilirler.[6]

Adli bilimler; suçlunun ortaya çıkarılması kadar, masumların hatalı biçimde suçlanmasını veya cezalandırılmasını önlemeye de yarar. Suç ve uyuşmazlık konuları, adli bilimler çerçevesinde bir "olay" olarak ele alınır ve yalnızca gerçeğin ne olduğu araştırılır. Bu gerçeğin hukuki yorum ve değerlendirmesi ise yargı faaliyeti çerçevesinde soruşturma ve kovuşturma makamlarının görev ve yetkisidir.[7] Bu çerçevede çalışmalar yürüterek gerçeğin ortaya çıkarılmasına çalışan kimselere ise "bilirkişi" veya "uzman" denilir.[8]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Adli bilimler, hukuk ile çeşitli başka bilim dallarının ilişkisinden doğar[1] ve ilk olarak Milattan Önce 3000 civarında, Antik Mısır'da adli tıp ile ortaya çıkmıştır.[9] Bugün adli bilimlerle ilgili olarak akla gelen ilk kavramın adli tıp olması da bu çok eski ve yaygın ilişki olarak ifade edilir.[5] Yeni yöntem, yaklaşım ve bilim dallarının adli bilimler çatısı altında kullanılması; geçen 5000 yıllık süreçte adli bilim uzmanlarının karşı karşıya kaldıkları olayların karmaşıklığının sonucudur.[6] Ne var ki bu ilerleme, doğrudan ve sadece adli bilimler yapısıyla ilgili değildir. Bu çerçevede başvurulan, yöntemlerinden faydalanılan alanlardaki her bir gelişme, adli bağlamlarda da etkili olmaktadır.

Bugüne dek bilinen ilk otopsi, 1374 yılında Fransa'da yapıldı. 17. yüzyıl sonları itibarıyla adli tıp alanında gelişmeler kaydedildi ve 1785 yılında Prag Üniversitesi'nde "adli tıp ve polis tıbbı"na dair bir araştırma ve öğretim yapısı oluşturuldu. Yine bu süreçte adli toksikoloji sahası ortaya çıktı.[9]

Herschel'in 1859-1860'ta aldığı parmak izleri.

Hindistan'da memur olarak çalışan William J. Herschel, insanların parmak izlerinin birbirlerine benzemediğini ve bu izlerin zamanla değişmediğini tespit etti.[10] Bu süreçte Henry Faulds da Herschel'den ayrı olarak aynı tespiti yaptı ve keşfi, 1880 yılında Nature dergisinde yayımlandı. Parmak izi çalışmalarının kurucularından biri olarak kabul edilen Francis Galton, mumyaların parmak izlerinin, ölümden sonra dahi değişmediğini keşfetti.[11]

Avusturyalı avukat Hans Gross, tanık beyanlarının güvenilmezliği dolayısıyla gerçeğin bilimsel olarak ispatlanması gerektiğini savunarak; 1891 yılında delillerin değerlendirilmesiyle ilgili bilgiler içeren kılavuz niteliğindeki "Adli Bilimlerin El Kitabı" (Almanca: Handbuch der Kriminalistik) kitabını yayımladı.[12]

Fransız polis Alphonse Bertillon ise insanların fiziksel özelliklerini esas alarak kimlik tespitine yarayan antropometrik ölçüm sistemini ve sabıka fotoğrafı sistemini geliştirdi.[9][12] "Bertillonaj" olarak bilinen bu sistem, Avrupa'nın büyük bölümünde ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın biçimde kullanılmaya başlandı.[12]

Edmond Locard, kendi adıyla anılan değişim prensibi gibi, 20. yüzyılın başlarında olay yeri inceleme ve kriminalistik konularında ilk sistemli çalışmaları yaptı.[9]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ a b c Tanrıvere 2017, s. 105.
  2. ^ a b Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 176.
  3. ^ Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 177.
  4. ^ Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 175.
  5. ^ a b Tanrıvere 2017, s. 105-106.
  6. ^ a b Tanrıvere 2017, s. 106.
  7. ^ Tanrıvere 2017, s. 110-111.
  8. ^ Toroslu & Feyzioğlu 2016, s. 201.
  9. ^ a b c d Karakuş 2011, s. 1.
  10. ^ Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 178-179.
  11. ^ Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 179.
  12. ^ a b c Tuğ, Doğan & Hancı 2002, s. 178.
Genel
Wikimedia Commons'ta adli bilimler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Karakuş, Oğuz (2011). "Giriş". Oğuz Karakuş (Ed.). Adli Bilimler. Ankara: Adalet. ss. 1-3. ISBN 978-605-5473-58-7. 
  • Tanrıvere, Utku (2017). "Adli Bilimler ve Suç Bilimi Bağlamlarında Mekân: Olay Yeri ve Suç Yeri". Erkan Zengin vd. (Ed.). Mekân: Toplumbilim, Mimarlık ve Yazınbilimde Mekân Araştırmaları. Ankara: Detay. ss. 105-130. ISBN 978-605-2323-44-1. 
  • Toroslu, Nevzat; Feyzioğlu, Metin (2016). Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi. ISBN 978-605-9414-70-8. 
  • Tuğ, Ayşim; Doğan, Yeşim; Hancı, Hamit (2002). "Kriminalistik Kriminoloji Değildir" (PDF). Ankara Barosu Dergisi, 2002-2. ss. 175-181. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Adli_bilimler&oldid=31359878" sayfasından alınmıştır