Kıptîler: Revizyonlar arasındaki fark

Kıptiler - Koptlar
اقباط
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Mısır	15.000.000
Sudan	550.000
Kanada	65.000
Avustralya	75.000
ABD	1.500.000
Diller
	Kıptîce, Arapça
Din
	İskenderiye Kıpti Kilisesi; Ortodoks, Katolik; çeşitli Protestan azınlıklar

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 06.16, 31 Aralık 2021 tarihindeki hâli

Kıptîler veya Koptlar (Yunanca: αιγυπτος - Arapça: اقباط), Mısır'ın eski halkıdır. İskender'in Mısır'ı alması ve İskenderiye şehrini kurması ile beraber Helenistik bir kültür ile etkileşime geçmişlerdir. Kıptîcenin yazımında içerisinde büyük çoğunlukla Yunan harfleri barındıran Kıptî alfabesi kullanılmaktadır. Roma devrinde ağır vergiler altında ezilen Kıptî halkı, M.S. 46'da Mark'ın Mısır'a gelmesi ile Hristiyanlığa geçerler. Bu sefer de Romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki Bizans dönemine kadar. Konstantinos Hristiyanlığı serbest bırakınca biraz rahatlarlar. 416'da yapılan 4. Ekümenik konsilinde Hristiyan temel meseleleri hakkında anlaşmazlık çıkar ve Hristiyan cemaatinden dışlanırlar. Kendi inanışlarına göre İsa'nın ilahi ve insani yanları birdir, hiç ayrılmamıştır.

Katolikler, Kıptîlerin sapkınlığa düştüğünü söylerler ve devlet dinini Hristiyanlık olarak benimseyen Bizans'tan o kadar baskı görürler ki Araplar saldırdığı zaman Bizanslılar'a yardım etmezler. Araplar geldiği zaman üç yüzyıl rahat ve huzura kavuşurlar. Haçlı Seferleri başladığı zaman Haçlılardan sapkın oldukları ileri sürülerek kıyım görmeye başlarlar.

Osmanlı zamanında kendi hâllerine bırakılıp İslâm hukukuna göre gayrimüslim vergileri olan cizye ve haraçtan mesul tutuldular. Kavalalı Mehmet Ali Paşa zamanında devlette yüksek kademelere kadar çıkarlar. İngiliz egemenliği altında başkaldırıya destek olurlar.

Şu anda Mısır'da 15 milyon civârında Kıptî vardır.

Etimoloji

Hut-ka-Ptah

Kıptiler, Yunanca bir kelime olan aigyptos'tan gelmiştir. Aigyptos da eski Mısır'ın başkenti olan hikaptah kelimesinin bir türevidir. Günümüzde "kıpt"i kelimesi Hristiyan Mısırlılar'ı tarif etmekle beraber Eski Mısır dilini de (Kıptice) belirler.

Bununla birlikte, bir diğer görüşe göre de; Aigyptos sözcüğünün açılımı Yunanca Aigos İptios yani Ege'den Sonraki anlamına gelen bileşik sözcükten gelmektedir ki bu sözcük coğrafi olarak düşündüğümüzde de şimdiki Yunanistan'dan güneye doğru baktığınızda Ege Denizi'nin ardındaki Mısır'ı simgelemektedir.

Nüfus

Sene	Kıptîler	Toplam Mısır nüfusu
1335	30.000 cizye ödeyen	4.000.000 (1348)^[1]
1668	100.000^[2]	3.000.000?
1840	150.000^[2]	3.000.000^[2]
1907	667,036^[3]	11,183,000
1976	2.315.560^[2]	36,556,000

Kaynakça

Boş kaynak (yardım)

^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
^ ^a ^b ^c ^d "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.
^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.

Dış bağlantılar

Kıpti Sanatı, Çokkültürlü bir Sanatsal Üretim Çağı
St Taklahimanot Coptic Orthodox Church - Egypt24 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Coptic Museum
Egypt's Copts After Kosheh21 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Egypt: Minorities and the State
International Religious Freedom Report: Mısır29 Şubat 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi

[1] "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.

[nüfus-2] "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2013.

[1]

[2]

[3]

@@ 22. satır: / 22. satır: @@
 [[Dosya:Coptic monks.jpg|250px|küçükresim|20. yy başlarında Kıpti rahipler]]
 [[Dosya:Kairo Hanging Church BW 1.jpg|küçükresim|[[Kahire]]'deki bir Kıpti [[kilise]]si]]
-'''Kıptîler''' veya '''Koptlar''' ([[Yunanca]]: αιγυπτος - [[Arapça]]: اقباط), [[Mısır]]'ın eski halkıdır. [[İskender]]'in [[Mısır]]'ı alması ve [[İskenderiye]] şehrini kurması ile beraber [[Helenistik]] bir kültür ile etkileşime geçmişlerdir. [[Kıptice]]nin yazımında içerisinde büyük çoğunlukla  [[Yunan alfabesi|Yunan harfleri]] barındıran [[Kıptî alfabesi]] kullanılmaktadır. [[Roma]] devrinde ağır vergiler altında ezilen Kıpti halkı, MS 46'da Mark'ın Mısır'a gelmesi ile [[Hristiyanlık|Hristiyanlığa]] geçerler. Bu sefer de Romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemine kadar. Konstantinos [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] serbest bırakınca biraz rahatlarlar.
+'''Kıptîler''' veya '''Koptlar''' ([[Yunanca]]: αιγυπτος - [[Arapça]]: اقباط), [[Mısır]]'ın eski halkıdır. [[İskender]]'in [[Mısır]]'ı alması ve [[İskenderiye]] şehrini kurması ile beraber [[Helenistik]] bir kültür ile etkileşime geçmişlerdir. [[Kıptîce]]nin yazımında içerisinde büyük çoğunlukla  [[Yunan alfabesi|Yunan harfleri]] barındıran [[Kıptî alfabesi]] kullanılmaktadır. [[Roma]] devrinde ağır vergiler altında ezilen Kıptî halkı, M.S. 46'da Mark'ın Mısır'a gelmesi ile [[Hristiyanlık|Hristiyanlığa]] geçerler. Bu sefer de Romalılar din baskısı yapmaya başlar, ta ki [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemine kadar. Konstantinos [[Hristiyanlık|Hristiyanlığı]] serbest bırakınca biraz rahatlarlar.
 'da yapılan 4. [[Ekümenik konsil]]inde [[Hristiyanlık|Hristiyan]] temel meseleleri hakkında anlaşmazlık çıkar ve Hristiyan cemaatinden dışlanırlar. Kendi inanışlarına göre [[İsa]]'nın ilahi ve insani yanları birdir, hiç ayrılmamıştır.
-[[Katolik]]ler, [[Kıpti]]lerin sapkınlığa düştüğünü söylerler ve devlet dinini Hristiyanlık olarak benimseyen [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]]'tan baskı görürler. O kadar baskı görürler ki [[Araplar]] saldırdığı zaman [[Bizanslılar]]'a yardım etmezler. [[Araplar]] geldiği zaman bir 3 yüzyıl rahat ve huzura kavuşurlar. [[Haçlı Seferleri]] başladığı zaman Haçlılardan sapkın oldukları ileri sürülerek kıyım görmeye başlarlar.
+[[Katolik]]ler, Kıptîlerin sapkınlığa düştüğünü söylerler ve devlet dinini Hristiyanlık olarak benimseyen [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]]'tan o kadar baskı görürler ki [[Araplar]] saldırdığı zaman [[Bizanslılar]]'a yardım etmezler. [[Araplar]] geldiği zaman üç yüzyıl rahat ve huzura kavuşurlar. [[Haçlı Seferleri]] başladığı zaman Haçlılardan sapkın oldukları ileri sürülerek kıyım görmeye başlarlar.
-[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] zamanında kendi hallerine bırakılıp [[İslam]] hukukuna göre [[gayrimüslim]] vergileri olan [[cizye]] ve [[haraç]]tan mesul tutuldular. [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa]] zamanında devlette yüksek kademelere kadar çıkarlar. [[İngilizler|İngiliz]] egemenliği altında başkaldırıya destek olurlar.
+[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] zamanında kendi hâllerine bırakılıp [[İslâm]] hukukuna göre [[gayrimüslim]] vergileri olan [[cizye]] ve [[haraç]]tan mesul tutuldular. [[Kavalalı Mehmet Ali Paşa]] zamanında devlette yüksek kademelere kadar çıkarlar. [[İngilizler|İngiliz]] egemenliği altında başkaldırıya destek olurlar.
-Şu anda, [[Mısır]]'da 15 milyon civârında Kıptî vardır.
+Şu anda [[Mısır]]'da 15 milyon civârında Kıptî vardır.
 == Etimoloji ==