İçeriğe atla

Hüsnü Mübarek: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki fark
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.820.608 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
SpdyBot (mesaj | katkılar)
Botlar
332.384 değişiklik
k →‎Ölümü: Bot: genel dz., olası VP:TBA ile VP:VEFAT ihlalleri ve madde bakımı (hata bildir)
 
(15 kullanıcı tarafından yapılan 19 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{Makam sahibi bilgi kutusu
|isim = Muhammed Hüsnü Said Mübarek <br />محمد حسني سيد مبارك
| isim = Hüsnü Mübarek <br />محمد حسني سيد مبارك
|resim = Hosni Mubarak ritratto.jpg
| resim = Hosni Mubarak - Official Photo.JPG
| resim_başlığı = Resmî portresi, 1985
|makam = [[Mısır cumhurbaşkanları listesi|Mısır Cumhurbaşkanı]]
| makam = [[Mısır devlet başkanları listesi|4. Mısır devlet başkanı]]
|başbakan = [[Ahmed Fuad Muhiddin]]<br/>[[Kemal Hasan Ali]]<br/>[[Ali Lütfi Mahmud]]<br/>[[Atıf Sıtkı]]<br/>[[Kemal Ganzuri]]<br/>[[Atif Ebeid]]<br/>[[Ahmed Nazif]]<br/>[[Ahmed Şefik]]
| başbakan = [[Ahmed Fuad Muhiddin]]<br/>[[Kemal Hasan Ali]]<br/>[[Ali Lütfi Mahmud]]<br/>[[Atıf Sıtkı]]<br/>[[Kemal Ganzuri]]<br/>[[Atif Ebeid]]<br/>[[Ahmed Nazif]]<br/>[[Ahmed Şefik]]
|başkanyardımcısı = [[Ömer Süleyman]]
| başkanyardımcısı = [[Ömer Süleyman]]
|dönembaşı = 14 Ekim 1981
| dönembaşı = 14 Ekim 1981
|dönemsonu = 11 Şubat 2011
| dönemsonu = 11 Şubat 2011
⚫
|öncegelen = [[Sufi Ebu Talib]] <small>(Geçici)</small>
|sonragelen = [[Muhammed Hüseyin Tantavi]] <small>(Geçici)</small>
| öncegelen = [[Sufi Ebu Talib]] <small>(Geçici)</small>
⚫
| sonragelen = [[Muhammed Hüseyin Tantavi]] <small>(Geçici)</small>
|makam1 = [[Mısır başbakanları listesi|Mısır Başbakanı]]
| makam1 = 41. [[Mısır başbakanları listesi|Mısır başbakanı]]
|başkan1 = [[Sufi Ebu Talib]] <small>(Geçici)</small>
⚫
| başkan1 = [[Sufi Ebu Talib]] <small>(Geçici)</small>
|dönembaşı1 = 7 Ekim 1981
| dönembaşı1 = 7 Ekim 1981
|dönemsonu1 = 2 Ocak 1982
| dönemsonu1 = 2 Ocak 1982
|öncegelen1 = [[Enver Sedat]]
| öncegelen1 = [[Enver Sedat]]
|sonragelen1 = [[Ahmed Fuad Muhiddin]]
| sonragelen1 = [[Ahmed Fuad Muhiddin]]
|makam2 = [[Mısır cumhurbaşkanı yardımcıları listesi|Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı]]
| makam2 = [[Mısır devlet başkan yardımcıları listesi|Mısır Devlet Başkan Yardımcısı]]
|başkan2 = [[Enver Sedat]]
| başkan2 = [[Enver Sedat]]
|dönembaşı2 = 16 Nisan 1975
| dönembaşı2 = 16 Nisan 1975
|dönemsonu2 = 14 Ekim 1981
| dönemsonu2 = 14 Ekim 1981
|öncegelen2 = [[Hüseyin eş-Şafi]]
| öncegelen2 = [[Hüseyin eş-Şafi]]
|sonragelen2 = [[Ömer Süleyman]]
| sonragelen2 = [[Ömer Süleyman]]
|makam3 = [[Bağlantısızlar Hareketi]] Genel Sekreteri
| makam3 = [[Bağlantısızlar Hareketi]] genel sekreteri
|dönembaşı3 = 16 Temmuz 2009
| dönembaşı3 = 16 Temmuz 2009
|dönemsonu3 = 11 Şubat 2011
| dönemsonu3 = 11 Şubat 2011
|öncegelen3 = [[Raúl Castro]]
| öncegelen3 = [[Raúl Castro]]
⚫
|sonragelen3 = [[Muhammed Hüseyin Tantavi]] <small>(Geçici)</small>
⚫
| sonragelen3 = [[Muhammed Hüseyin Tantavi]] <small>(Geçici)</small>
| sıra4 = 26.
| makam4 = Afrika Birliği Örgütü başkanı
| dönembaşı4 = 24 Temmuz 1989
| dönemsonu4 = 9 Temmuz 1990
| öncegelen4 = [[Moussa Traoré]]
| sonragelen4 = [[Yoweri Museveni]]
<!-- Kişisel Bilgiler -->
<!-- Kişisel Bilgiler -->
|doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1928|5|4}}
| doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1928|5|4}}
|doğum_yeri = [[Kafr-El Meselha]], [[Minufiye (il)|Minufiye]], [[Mısır Krallığı]]
| doğum_yeri = [[Kafr-El Meselha]], [[Minufiye (il)|Minufiye]], [[Mısır Krallığı]]
|ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|2020|2|25|1928|5|4}}
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi ve yaşı|2020|2|25|1928|5|4}}
|ölüm_yeri = [[Kahire]], [[Mısır]]
| ölüm_yeri = [[Kahire]], [[Mısır]]
|doğum_adı =
| doğum_adı = Muhammed Hüsnü Said Mübarek
|partisi = [[Ulusal Demokrat Parti (Mısır)|Ulusal Demokrat Parti]]
| partisi = [[Ulusal Demokrat Parti (Mısır)|Ulusal Demokrat Parti]]
|eşi =
| eşi =
|çocukları =
| çocukları =
|ilişkiler =
| ilişkiler =
|yaşadığı_yer =
| yaşadığı_yer =
|öğrenim =
| öğrenim =
|meslek = Asker, siyasetçi
| meslek = [[Asker]], [[siyasetçi]]
|imza = Hosni Mubarak Signature.svg
| imza = Hosni Mubarak Signature.svg
|dini = [[Sünni İslam]]
| dini = [[Sünni İslam]]
|takma_adı =
| takma_adı =
|bağlılığı = [[Dosya:Flag of Egypt.svg|border|22px]] [[Mısır]]
| bağlılığı = [[Dosya:Flag of Egypt.svg|border|22px]] [[Mısır]]
|alanı =
| alanı =
|hizmetyılları = 1950-1975
| hizmetyılları = 1950 - 1975
|rütbesi = Hava Mareşali
| rütbesi = [[Mareşal|Hava Mareşali]]
|birimi = [[Dosya:Air Force Ensign of Egypt.svg|border|22px]] [[Mısır Hava Kuvvetleri]]
| birimi = [[Dosya:Air Force Ensign of Egypt.svg|border|22px]] [[Mısır Hava Kuvvetleri]]
|kumandaettiği = Kahire Batı Hava Üssü<br>Beni Suef Hava Üssü<br>[[Mısır Hava Akademisi]]<br>[[Mısır Hava Kuvvetleri]]
| kumandaettiği = Kahire Batı Hava Üssü<br>Beni Süveyf Hava Üssü<br>[[Mısır Hava Akademisi]]<br>[[Mısır Hava Kuvvetleri]]
|savaşları =
| savaşları =
|ödüller =
| ödüller =
}}
}}
'''Muhammed Hüsnü Said Mübarek''' (4 Mayıs 1928, [[Minufiye (il)|Minufiye]] - 25 Şubat 2020, [[Kahire]]), [[Mısır]]lı [[asker]] ve [[siyasetçi]]. 1981-2011 yılları arasında Mısır cumhurbaşkanı. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın [[2011 Mısır Devrimi|halk gösterilerinden]] sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan [[Ömer Süleyman]]'a devretti, ertesi gün de görevinden istifa etti.<ref>[http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html Ve Hüsnü Mübarek istifa etti]</ref>
'''Muhammed Hüsnü Said Mübarek''' (4 Mayıs 1928, [[Minufiye (il)|Minufiye]] - 25 Şubat 2020, [[Kahire]]), [[Mısır]]lı [[asker]] ve [[siyasetçi]]. 1981-2011 yılları arasında 30 yıl [[Mısır]]'ı yönetmiş, [[Mısır devlet başkanları listesi|Mısır devlet başkanlığı]] görevini üstlenmiştir. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın [[2011 Mısır Devrimi|halk gösterilerinden]] sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan [[Ömer Süleyman]]'a devretmiş, ertesi gün de görevinden istifa etmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html |başlık=Ve Hüsnü Mübarek istifa etti |erişimtarihi=23 Şubat 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20110214065429/http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html |arşivtarihi=14 Şubat 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>


[[Kahire]]'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). [[Sovyetler Birliği]]'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de [[Enver Sedat]] tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te [[İsrail]]'le yapılan [[Yom Kippur Savaşı]]'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.
[[Kahire]]'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). [[Sovyetler Birliği]]'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de [[Enver Sedat]] tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te [[İsrail]]'le yapılan [[Yom Kippur Savaşı]]'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.


Nisan 1975'te devlet başkanı yardımcılığına atandı. [[Fas]], [[Cezayir]] ve [[Moritanya]] arasında [[Batı Sahra]]'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.
Nisan 1975'te devlet başkan yardımcılığına atandı. [[Fas]], [[Cezayir]] ve [[Moritanya]] arasında [[Batı Sahra]]'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.

Mübarek, Mısır Devlet Başkanlığı döneminde de çokça kez [[İsrail-Filistin çatışması|İsrail-Filistin]] gerilimlerinde arabuluculuk rolünü üstlendi. İsrail-Arap barışı için çok gayret sarfetti. 1994'te yapılan [[Ürdün]]-[[İsrail]] Barış Antlaşması'nda önemli bir rol oynadı.

1998'de, [[Türkiye]] ile [[Suriye]] arasında çıkan [[Abdullah Öcalan]] krizinin bölgesel bir çatışmaya dönüşmemesi için iki ülke arasında da arabuluculuk rolünü üstlendi. Mübarek'in arabuluculuk çabaları sonrası, [[Abdullah Öcalan]] Suriye'den çıkarıldı ve bunun sonucunda Türkiye ile Suriye arasında [[Adana Mutabakatı]] imzalandı. Arabuluculuk çabaları nedeniyle [[Türkiye]] tarafından kendisine aynı yıl, Devlet Şeref Madalyası verildi.


== Devlet başkanlığı ==
== Devlet başkanlığı ==
6 Ekim 1981'de [[Enver Sedat]]'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de [[Lübnan]]'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, Enver Sedat döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.
6 Ekim 1981'de [[Enver Sedat]]'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de [[Lübnan]]'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, [[Enver Sedat]] döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.


1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen [[Körfez Savaşı]] sırasında [[Arap ülkeleri]], [[İsrail]] ve [[Filistin Kurtuluş Örgütü]] arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. [[Suudi Arabistan]]'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki [[Arap ülkeleri]]ne öncülük etti.
1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen [[Körfez Savaşı]] sırasında [[Arap ülkeleri]], [[İsrail]] ve [[Filistin Kurtuluş Örgütü]] arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. [[Suudi Arabistan]]'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki [[Arap ülkeleri]]ne öncülük etti.
67. satır: 78. satır:


== Protestolar ve istifası ==
== Protestolar ve istifası ==
2011 yılında [[Yasemin Devrimi|Tunus]]'ta başlayan [[2010-2011 Arap dünyası protestoları|Arap dünyası protestolarının]] 25 Ocak 2011'de [[2011 Mısır protestoları|Mısır]]'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı [[Ömer Süleyman]]'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini [[Ordu (askeriye)|ordu]]ya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre [[İdam cezası|idamla]] yargılanmıştır.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1122110&title=mubarek-idamla-yargilanacak Mübarek, idamla yargılanacak!]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref> 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.<ref>[http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu]</ref> Kısa süre sonra Mübarek'in [[İdam cezası|idam]] edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde [[polis]]le çatışmışlardır.<ref>[http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp Mübarek’e müebbet Mısır’ı karıştırdı]</ref> Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek [[depresyon]]a girmiştir.<ref>[http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html Mübarek'in sağlığı bozuldu]</ref>
2011 yılında [[Yasemin Devrimi|Tunus]]'ta başlayan [[2010-2011 Arap dünyası protestoları|Arap dünyası protestolarının]] 25 Ocak 2011'de [[2011 Mısır protestoları|Mısır]]'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı [[Ömer Süleyman]]'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini [[Ordu (askeriye)|ordu]]ya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre [[İdam cezası|idamla]] yargılanmıştır.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1122110&title=mubarek-idamla-yargilanacak Mübarek, idamla yargılanacak!]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref> 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp |başlık=Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120605010115/http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp |arşivtarihi=5 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Kısa süre sonra Mübarek'in [[İdam cezası|idam]] edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde [[polis]]le çatışmışlardır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp |başlık=Mübarek’e müebbet Mısır’ı karıştırdı |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120606034822/http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp |arşivtarihi=6 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek [[depresyon]]a girmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html |başlık=Mübarek'in sağlığı bozuldu |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120610043810/http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html |arşivtarihi=10 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref>

⚫
Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.<ref name="autogenerated1">{{Haber kaynağı|başlık=Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths|tarih=3 Mart 2017|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887|erişimtarihi=29 Mart 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170320082756/http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887|arşivtarihi=20 Mart 2017|ölüurl=hayır}}</ref> 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|başlık=Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention|tarih=24 Mart 2017|eser=BBC News|erişimtarihi=24 Mart 2017|dil=en-GB|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170324135627/http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|arşivtarihi=24 Mart 2017|ölüurl=hayır}}</ref>


Başkanlığının ardından dünyadaki çeşitli medya kaynakları, Mübarek'in başkanlık süresince 70 milyar dolar civarı servet elde ettiğini iddia etmiştir.
⚫
Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.<ref name="autogenerated1">{{Haber kaynağı|başlık=Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths|tarih=3 Mart 2017|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887}}</ref> 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|başlık=Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention|tarih=24 Mart 2017|eser=BBC News|erişimtarihi=24 Mart 2017|dil=en-GB}}</ref>


== Ölümü ==
== Ölümü ==
Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent [[Kahire]]’de 91 yaşında hayatını kaybetti.<ref name="Sputnik">{{haber kaynağı |başlık=Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü |url=https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |erişimtarihi=25 Şubat 2020 |yayıncı=[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]] |tarih=25 Şubat 2020}}</ref>
Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent [[Kahire]]’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında öldü.<ref name="Sputnik">{{haber kaynağı |başlık=Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü |url=https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |erişimtarihi=25 Şubat 2020 |yayıncı=[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]] |tarih=25 Şubat 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200225123009/https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |arşivtarihi=25 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.<ref name=GuardianBurial>{{Web kaynağı | url = https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | başlık = Hosni Mubarak buried with full military honours | tarih = 26 Şubat 2020 | yazar = Ruth Michaelson | iş = The Guardian | erişimtarihi = 26 Şubat 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200226141239/https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | arşivtarihi = 26 Şubat 2020}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Vikihaber|Kategori:Hüsnü Mübarek|Hüsnü Mübarek}}
{{Vikihaber|Kategori:Hüsnü Mübarek|Hüsnü Mübarek}}
{{Kaynakça}}
{{kaynakça}}


{{s-start}}
{{s-start}}
{{s-mil}}
{{s-mil}}
{{s-bef|before=[[Yahya Salih el-Aydaros]]}}
{{s-bef|before=[[Yahya Salih el-Aydaros]]}}
{{s-ttl|title=[[Mısır Hava Akademisi|Mısır Hava Akademisi Müdürü]]|years=1967–1969}}
{{s-ttl|title=[[Mısır Hava Akademisi|Mısır Hava Akademisi müdürü]]|years=1967–1969}}
{{s-aft|rows=2|after=[[Mahmud Şakir]]}}
{{s-aft|rows=2|after=[[Mahmud Şakir]]}}
|-
|-
{{s-bef|before=[[Ali Mustafa Bağdadi]]}}
{{s-bef|before=[[Ali Mustafa Bağdadi]]}}
{{s-ttl|title=[[Mısır Hava Kuvvetleri|Mısır Hava Kuvvetleri Komutanı]]|years=1972–1975}}
{{s-ttl|title=[[Mısır Hava Kuvvetleri|Mısır Hava Kuvvetleri komutanı]]|years=1972–1975}}
|-
|-
{{s-off}}
{{s-off}}
{{s-break}}
{{s-break}}
{{s-vac|last=[[Hüseyin eş-Şafi]]}}
{{s-vac|last=[[Hüseyin eş-Şafi]]}}
{{s-ttl|title=[[Mısır cumhurbaşkanı yardımcıları listesi|Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı]]|years=1975–1981}}
{{s-ttl|title=[[Mısır devlet başkan yardımcıları listesi|Mısır devlet başkan yardımcısı]]|years=1975–1981}}
{{s-vac|next=[[Ömer Süleyman]]}}
{{s-vac|next=[[Ömer Süleyman]]}}
|-
|-
{{s-bef|before=[[Enver Sedat]]}}
{{s-bef|before=[[Enver Sedat]]}}
{{s-ttl|title=[[Mısır başbakanalrı listesi|Mısır Başbakanı]]|years=1981–1982}}
{{s-ttl|title=[[Mısır başbakanları listesi|Mısır başbakanı]]|years=1981–1982}}
{{s-aft|after=[[Ahmed Fuad Muhiddin]]}}
{{s-aft|after=[[Ahmed Fuad Muhiddin]]}}
|-
|-
{{s-bef|before=[[Sufi Ebu Talib]]<br />{{sküçük|Geçici}}}}
{{s-bef|before=[[Sufi Ebu Talib]]<br />{{küçük|Geçici}}}}
{{s-ttl|title=[[Mısır cumhurbaşkanları listesi|Mısır Cumhurbaşkanı]]|years=1981–2011}}
{{s-ttl|title=[[Mısır devlet başkanları listesi|Mısır devlet başkanı]]|years=1981–2011}}
{{s-aft|after=[[Muhammed Mursi]]}}
{{s-aft|after=[[Muhammed Mursi]]}}
|-
|-
108. satır: 121. satır:
{{s-dip}}
{{s-dip}}
{{s-bef|before=[[Moussa Traoré]]}}
{{s-bef|before=[[Moussa Traoré]]}}
{{s-ttl|title=[[Afrika Birliği Örgütü|Afrika Birliği Örgütü Başkanı]]|years=1989–1990}}
{{s-ttl|title=[[Afrika Birliği Örgütü başkanı]]|years=1989–1990}}
{{s-aft|after=[[Yoweri Museveni]]}}
{{s-aft|after=[[Yoweri Museveni]]}}
|-
|-
{{s-bef|before=[[Abdou Diouf]]}}
{{s-bef|before=[[Abdou Diouf]]}}
{{s-ttl|title=[[Afrika Birliği Örgütü|Afrika Birliği Örgütü Başkanı]]|years=1993–1994}}
{{s-ttl|title=[[Afrika Birliği Örgütü başkanı]]|years=1993–1994}}
{{s-aft|after=[[Zeynel Abidin bin Ali]]}}
{{s-aft|after=[[Zeynel Abidin bin Ali]]}}
|-
|-
{{S-bef|before=[[Raúl Castro]]}}
{{S-bef|before=[[Raúl Castro]]}}
{{s-ttl|title=[[Bağlantısızlar Hareketi|Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri]]|years=2009–2011}}
{{s-ttl|title=[[Bağlantısızlar Hareketi|Bağlantısızlar Hareketi genel sekreteri]]|years=2009–2011}}
{{s-aft|after=[[Muhammed Hüseyin Tantavi]]<br />{{küçük|Geçici}}}}
{{s-aft|after=[[Muhammed Hüseyin Tantavi]]<br />{{küçük|Geçici}}}}
{{s-end}}
{{s-end}}
128. satır: 141. satır:


[[Kategori:1928 doğumlular]]
[[Kategori:1928 doğumlular]]
[[Kategori:Mısırlı Sünniler]]
[[Kategori:Mısır devlet başkanları]]
[[Kategori:Mısır devlet başkanları]]
[[Kategori:Mısır başbakanları]]
[[Kategori:Mısır başbakanları]]
138. satır: 152. satır:
[[Kategori:Cinayete teşebbüsten hüküm giyen kişiler]]
[[Kategori:Cinayete teşebbüsten hüküm giyen kişiler]]
[[Kategori:Kahire'de ölenler]]
[[Kategori:Kahire'de ölenler]]
[[Kategori:Yolsuzluktan mahkum olan siyasetçiler]]
[[Kategori:Frunze Askeri Akademisinde öğrenim görenler]]

19.25, 29 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Hüsnü Mübarek
محمد حسني سيد مبارك
Resmî portresi, 1985
4. Mısır devlet başkanı
Görev süresi
14 Ekim 1981 - 11 Şubat 2011
Başbakan Ahmed Fuad Muhiddin
Kemal Hasan Ali
Ali Lütfi Mahmud
Atıf Sıtkı
Kemal Ganzuri
Atif Ebeid
Ahmed Nazif
Ahmed Şefik
Başkan Yardımcısı Ömer Süleyman
Yerine geldiği Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine gelen Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
41. Mısır başbakanı
Görev süresi
7 Ekim 1981 - 2 Ocak 1982
Başkan Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine geldiği Enver Sedat
Yerine gelen Ahmed Fuad Muhiddin
Mısır Devlet Başkan Yardımcısı
Görev süresi
16 Nisan 1975 - 14 Ekim 1981
Başkan Enver Sedat
Yerine geldiği Hüseyin eş-Şafi
Yerine gelen Ömer Süleyman
Bağlantısızlar Hareketi genel sekreteri
Görev süresi
16 Temmuz 2009 - 11 Şubat 2011
Yerine geldiği Raúl Castro
Yerine gelen Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
26. Afrika Birliği Örgütü başkanı
Görev süresi
24 Temmuz 1989 - 9 Temmuz 1990
Yerine geldiği Moussa Traoré
Yerine gelen Yoweri Museveni
Kişisel bilgiler
Doğum Muhammed Hüsnü Said Mübarek
4 Mayıs 1928(1928-05-04)
Kafr-El Meselha, Minufiye, Mısır Krallığı
Ölüm 25 Şubat 2020 (91 yaşında)
Kahire, Mısır
Partisi Ulusal Demokrat Parti
Mesleği Asker, siyasetçi
Dini Sünni İslam
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı Mısır
Hizmet yılları 1950 - 1975
Rütbesi Hava Mareşali
Birimi Mısır Hava Kuvvetleri
Komutası Kahire Batı Hava Üssü
Beni Süveyf Hava Üssü
Mısır Hava Akademisi
Mısır Hava Kuvvetleri

Muhammed Hüsnü Said Mübarek (4 Mayıs 1928, Minufiye - 25 Şubat 2020, Kahire), Mısırlı asker ve siyasetçi. 1981-2011 yılları arasında 30 yıl Mısır'ı yönetmiş, Mısır devlet başkanlığı görevini üstlenmiştir. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın halk gösterilerinden sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan Ömer Süleyman'a devretmiş, ertesi gün de görevinden istifa etmiştir.[1]

Kahire'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). Sovyetler Birliği'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de Enver Sedat tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te İsrail'le yapılan Yom Kippur Savaşı'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.

Nisan 1975'te devlet başkan yardımcılığına atandı. Fas, Cezayir ve Moritanya arasında Batı Sahra'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.

Mübarek, Mısır Devlet Başkanlığı döneminde de çokça kez İsrail-Filistin gerilimlerinde arabuluculuk rolünü üstlendi. İsrail-Arap barışı için çok gayret sarfetti. 1994'te yapılan Ürdün-İsrail Barış Antlaşması'nda önemli bir rol oynadı.

1998'de, Türkiye ile Suriye arasında çıkan Abdullah Öcalan krizinin bölgesel bir çatışmaya dönüşmemesi için iki ülke arasında da arabuluculuk rolünü üstlendi. Mübarek'in arabuluculuk çabaları sonrası, Abdullah Öcalan Suriye'den çıkarıldı ve bunun sonucunda Türkiye ile Suriye arasında Adana Mutabakatı imzalandı. Arabuluculuk çabaları nedeniyle Türkiye tarafından kendisine aynı yıl, Devlet Şeref Madalyası verildi.

Devlet başkanlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Ekim 1981'de Enver Sedat'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de Lübnan'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, Enver Sedat döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.

1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen Körfez Savaşı sırasında Arap ülkeleri, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. Suudi Arabistan'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki Arap ülkelerine öncülük etti.

Enver Sedat'a yapılan suikastın ardından Mısır Devlet Başkanlığına ve Ulusal Demokratik Parti'nin liderliğine seçilen Mübarek; 1987, 1993, 1999 ve 2005 yıllarında yapılan ve muhalefetin katılımının kısıtlandığı seçimlerde arka arkaya dört kez göreve seçildi.

26 Haziran 1995'te, Afrika Birliği Örgütü Zirvesi için gerçekleştirdiği Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa seyahati sırasında kendisine suikast girişiminde bulunuldu. İstihbarat raporlarına göre girişim, el-Kaide ile birlikte hareket eden ve Mısır'da faaliyet gösteren İslam Cemaati ile Mısır İslam Cihadı tarafından gerçekleştirilmiş ve Sudan hükûmeti ile ülkenin istihbarat servisleri tarafından desteklenmişti.[2]

Protestolar ve istifası

[değiştir | kaynağı değiştir]

2011 yılında Tunus'ta başlayan Arap dünyası protestolarının 25 Ocak 2011'de Mısır'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı Ömer Süleyman'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini orduya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre idamla yargılanmıştır.[3] 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.[4] Kısa süre sonra Mübarek'in idam edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde polisle çatışmışlardır.[5] Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek depresyona girmiştir.[6]

Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.[7] 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.[8]

Başkanlığının ardından dünyadaki çeşitli medya kaynakları, Mübarek'in başkanlık süresince 70 milyar dolar civarı servet elde ettiğini iddia etmiştir.

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent Kahire’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında öldü.[9] Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.[10]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Ve Hüsnü Mübarek istifa etti". 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  2. ^ Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ss. 13-131. ISBN 1-4000-3084-6. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016. 
  3. ^ Mübarek, idamla yargılanacak![ölü/kırık bağlantı]
  4. ^ "Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu". 5 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  5. ^ "Mübarek'e müebbet Mısır'ı karıştırdı". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  6. ^ "Mübarek'in sağlığı bozuldu". 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  7. ^ "Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths". 3 Mart 2017. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
  8. ^ "Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention". BBC News (İngilizce). 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017. 
  9. ^ "Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü". Sputnik. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. 
  10. ^ Ruth Michaelson (26 Şubat 2020). "Hosni Mubarak buried with full military honours". The Guardian. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2020. 
Askerî görevi
Önce gelen
Yahya Salih el-Aydaros 		Mısır Hava Akademisi müdürü
1967–1969 		Sonra gelen
Mahmud Şakir
Önce gelen
Ali Mustafa Bağdadi 		Mısır Hava Kuvvetleri komutanı
1972–1975
Siyasi görevi
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
Hüseyin eş-Şafi 		Mısır devlet başkan yardımcısı
1975–1981 		Boş
Sonraki tarafından düzenlenen makam
Ömer Süleyman
Önce gelen
Enver Sedat 		Mısır başbakanı
1981–1982 		Sonra gelen
Ahmed Fuad Muhiddin
Önce gelen
Sufi Ebu Talib
Geçici 		Mısır devlet başkanı
1981–2011 		Sonra gelen
Muhammed Mursi
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Enver Sedat 		Ulusal Demokrat Parti Başkanı
1982–2011 		Sonra gelen
Ahmed Şefik
Diplomatik görevi
Önce gelen
Moussa Traoré 		Afrika Birliği Örgütü başkanı
1989–1990 		Sonra gelen
Yoweri Museveni
Önce gelen
Abdou Diouf 		Afrika Birliği Örgütü başkanı
1993–1994 		Sonra gelen
Zeynel Abidin bin Ali
Önce gelen
Raúl Castro 		Bağlantısızlar Hareketi genel sekreteri
2009–2011 		Sonra gelen
Muhammed Hüseyin Tantavi
Geçici
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hüsnü_Mübarek&oldid=33405276" sayfasından alınmıştır