İçeriğe atla

Hüsnü Mübarek: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Modern primat (mesaj | katkılar)
5.415 değişiklik
k imla hatası, askeri-->askerî
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Botlar
788.120 değişiklik
7 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8.6
51. satır: 51. satır:
|ödüller =
|ödüller =
}}
}}
'''Muhammed Hüsnü Said Mübarek''' (4 Mayıs 1928, [[Minufiye (il)|Minufiye]] - 25 Şubat 2020, [[Kahire]]), [[Mısır]]lı [[asker]] ve [[siyasetçi]]. 1981-2011 yılları arasında Mısır cumhurbaşkanı. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın [[2011 Mısır Devrimi|halk gösterilerinden]] sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan [[Ömer Süleyman]]'a devretti, ertesi gün de görevinden istifa etti.<ref>[http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html Ve Hüsnü Mübarek istifa etti]</ref>
'''Muhammed Hüsnü Said Mübarek''' (4 Mayıs 1928, [[Minufiye (il)|Minufiye]] - 25 Şubat 2020, [[Kahire]]), [[Mısır]]lı [[asker]] ve [[siyasetçi]]. 1981-2011 yılları arasında Mısır cumhurbaşkanı. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın [[2011 Mısır Devrimi|halk gösterilerinden]] sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan [[Ömer Süleyman]]'a devretti, ertesi gün de görevinden istifa etti.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html |başlık=Ve Hüsnü Mübarek istifa etti |erişimtarihi=23 Şubat 2011 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20110214065429/http://www.cnnturk.com/2011/dunya/02/11/ve.husnu.mubarek.istifa.etti/606410.0/index.html |arşiv-tarihi=14 Şubat 2011 |ölüurl=hayır }}</ref>


[[Kahire]]'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). [[Sovyetler Birliği]]'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de [[Enver Sedat]] tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te [[İsrail]]'le yapılan [[Yom Kippur Savaşı]]'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.
[[Kahire]]'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). [[Sovyetler Birliği]]'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de [[Enver Sedat]] tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te [[İsrail]]'le yapılan [[Yom Kippur Savaşı]]'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.
67. satır: 67. satır:


== Protestolar ve istifası ==
== Protestolar ve istifası ==
2011 yılında [[Yasemin Devrimi|Tunus]]'ta başlayan [[2010-2011 Arap dünyası protestoları|Arap dünyası protestolarının]] 25 Ocak 2011'de [[2011 Mısır protestoları|Mısır]]'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı [[Ömer Süleyman]]'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini [[Ordu (askeriye)|ordu]]ya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre [[İdam cezası|idamla]] yargılanmıştır.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1122110&title=mubarek-idamla-yargilanacak Mübarek, idamla yargılanacak!]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref> 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.<ref>[http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu]</ref> Kısa süre sonra Mübarek'in [[İdam cezası|idam]] edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde [[polis]]le çatışmışlardır.<ref>[http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp Mübarek’e müebbet Mısır’ı karıştırdı]</ref> Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek [[depresyon]]a girmiştir.<ref>[http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html Mübarek'in sağlığı bozuldu]</ref>
2011 yılında [[Yasemin Devrimi|Tunus]]'ta başlayan [[2010-2011 Arap dünyası protestoları|Arap dünyası protestolarının]] 25 Ocak 2011'de [[2011 Mısır protestoları|Mısır]]'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı [[Ömer Süleyman]]'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini [[Ordu (askeriye)|ordu]]ya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre [[İdam cezası|idamla]] yargılanmıştır.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1122110&title=mubarek-idamla-yargilanacak Mübarek, idamla yargılanacak!]{{Ölü bağlantı|tarih=Nisan 2020 }}</ref> 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp |başlık=Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20120605010115/http://www.hurriyet.com.tr/planet/20677201.asp |arşiv-tarihi=5 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Kısa süre sonra Mübarek'in [[İdam cezası|idam]] edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde [[polis]]le çatışmışlardır.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp |başlık=Mübarek’e müebbet Mısır’ı karıştırdı |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20120606034822/http://www.hurriyet.com.tr/planet/20680908.asp |arşiv-tarihi=6 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek [[depresyon]]a girmiştir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html |başlık=Mübarek'in sağlığı bozuldu |erişimtarihi=8 Haziran 2012 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20120610043810/http://www.cnnturk.com/2012/dunya/06/07/mubarekin.sagligi.bozuldu/664068.0/index.html |arşiv-tarihi=10 Haziran 2012 |ölüurl=hayır }}</ref>


Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.<ref name="autogenerated1">{{Haber kaynağı|başlık=Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths|tarih=3 Mart 2017|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887}}</ref> 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|başlık=Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention|tarih=24 Mart 2017|eser=BBC News|erişimtarihi=24 Mart 2017|dil=en-GB}}</ref>
Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.<ref name="autogenerated1">{{Haber kaynağı|başlık=Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths|tarih=3 Mart 2017|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887|erişimtarihi=29 Mart 2017|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170320082756/http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-39140887|arşiv-tarihi=20 Mart 2017|ölüurl=hayır}}</ref> 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|başlık=Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention|tarih=24 Mart 2017|eser=BBC News|erişimtarihi=24 Mart 2017|dil=en-GB|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20170324135627/http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39378045|arşiv-tarihi=24 Mart 2017|ölüurl=hayır}}</ref>


== Ölümü ==
== Ölümü ==
Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent [[Kahire]]’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında hayatını kaybetti.<ref name="Sputnik">{{haber kaynağı |başlık=Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü |url=https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |erişimtarihi=25 Şubat 2020 |yayıncı=[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]] |tarih=25 Şubat 2020}}</ref> Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.<ref name=GuardianBurial>{{Web kaynağı | url = https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | başlık = Hosni Mubarak buried with full military honours | tarih = 26 Şubat 2020 | author = Ruth Michaelson | iş = The Guardian | erişimtarihi = 26 Şubat 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200226141239/https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | arşivtarihi = 26 Şubat 2020}}</ref>
Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent [[Kahire]]’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında hayatını kaybetti.<ref name="Sputnik">{{haber kaynağı |başlık=Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü |url=https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |erişimtarihi=25 Şubat 2020 |yayıncı=[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]] |tarih=25 Şubat 2020 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20200225123009/https://tr.sputniknews.com/afrika/202002251041472625-misirin-devrik-lideri-mubarek-hayatini-kaybetti/ |arşiv-tarihi=25 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.<ref name=GuardianBurial>{{Web kaynağı | url = https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | başlık = Hosni Mubarak buried with full military honours | tarih = 26 Şubat 2020 | author = Ruth Michaelson | iş = The Guardian | erişimtarihi = 26 Şubat 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200226141239/https://www.theguardian.com/world/2020/feb/26/hosni-mubarak-buried-with-full-military-honours | arşivtarihi = 26 Şubat 2020}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 18.38, 28 Mart 2022 tarihindeki hâli

Muhammed Hüsnü Said Mübarek
محمد حسني سيد مبارك
4.Mısır Cumhurbaşkanı
Görev süresi
14 Ekim 1981 - 11 Şubat 2011
Başbakan Ahmed Fuad Muhiddin
Kemal Hasan Ali
Ali Lütfi Mahmud
Atıf Sıtkı
Kemal Ganzuri
Atif Ebeid
Ahmed Nazif
Ahmed Şefik
Başkan Yardımcısı Ömer Süleyman
Yerine geldiği Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine gelen Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
Mısır Başbakanı
Görev süresi
7 Ekim 1981 - 2 Ocak 1982
Başkan Sufi Ebu Talib (Geçici)
Yerine geldiği Enver Sedat
Yerine gelen Ahmed Fuad Muhiddin
Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Görev süresi
16 Nisan 1975 - 14 Ekim 1981
Başkan Enver Sedat
Yerine geldiği Hüseyin eş-Şafi
Yerine gelen Ömer Süleyman
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
Görev süresi
16 Temmuz 2009 - 11 Şubat 2011
Yerine geldiği Raúl Castro
Yerine gelen Muhammed Hüseyin Tantavi (Geçici)
Kişisel bilgiler
Doğum 4 Mayıs 1928(1928-05-04)
Kafr-El Meselha, Minufiye, Mısır Krallığı
Ölüm 25 Şubat 2020 (91 yaşında)
Kahire, Mısır
Partisi Ulusal Demokrat Parti
Mesleği Asker, siyasetçi
Dini Sünni İslam
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı Mısır
Hizmet yılları 1950-1975
Rütbesi Hava Mareşali
Birimi Mısır Hava Kuvvetleri
Komutası Kahire Batı Hava Üssü
Beni Suef Hava Üssü
Mısır Hava Akademisi
Mısır Hava Kuvvetleri

Muhammed Hüsnü Said Mübarek (4 Mayıs 1928, Minufiye - 25 Şubat 2020, Kahire), Mısırlı asker ve siyasetçi. 1981-2011 yılları arasında Mısır cumhurbaşkanı. 2011'in Ocak ayında başlayan yaygın halk gösterilerinden sonra, önce 10 Şubat 2011 tarihinde yetkilerini yardımcısı olan Ömer Süleyman'a devretti, ertesi gün de görevinden istifa etti.[1]

Kahire'deki Mısır Askerî Akademisi'ni (1949) ve Bilbays'taki Havacılık Akademisi'ni bitirdi (1950). Sovyetler Birliği'nde ileri uçuş ve bombardıman teknikleri konusunda öğrenim gördü. Mısır Hava Kuvvetleri'nde çeşitli görevler üstlendikten sonra 1966-69 arasında Hava Akademisi komutanlığını yürüttü. 1972'de Enver Sedat tarafından hava kuvvetleri komutanlığına getirildi. Ekim 1973'te İsrail'le yapılan Yom Kippur Savaşı'nın ilk günlerinde Mısır Hava Kuvvetleri'nin elde ettiği başarılarda önemli rol oynadı. Ertesi yıl mareşal oldu.

Nisan 1975'te devlet başkanı yardımcılığına atandı. Fas, Cezayir ve Moritanya arasında Batı Sahra'nın (İspanyol Sahrası) geleceğiyle ilgili anlaşmazlıkta arabuluculuk yaptı.

Devlet başkanlığı

6 Ekim 1981'de Enver Sedat'ın bir suikast sonucunda öldürülmesi üzerine devlet başkanı oldu. Bu görevde öteki Arap ülkeleriyle ilişkileri geliştirmeye çalıştı. 1982'de Lübnan'ı işgal eden İsrail'le yakınlaşma politikasından uzaklaştı. 1987'de altı yıllık ikinci bir dönem için, oyların yüzde 97'sini alarak devlet başkanlığına yeniden seçildi. 1989'da, Enver Sedat döneminde İsrail'le yaptığı barış antlaşması yüzünden Arap Birliği'nden çıkarılmış olan Mısır tekrar birliğe kabul edildi, merkezi de Kahire'ye taşındı.

1990-91'deki Körfez Bunalımı ve onu izleyen Körfez Savaşı sırasında Arap ülkeleri, İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında başlıca aracı işlevini üstlendi. Suudi Arabistan'ın, uluslararası kuvvetlerin desteğine başvuru kararının desteklenmesinde öteki Arap ülkelerine öncülük etti.

Enver Sedat'a yapılan suikastın ardından Mısır Devlet Başkanlığına ve Ulusal Demokratik Parti'nin liderliğine seçilen Mübarek; 1987, 1993, 1999 ve 2005 yıllarında yapılan ve muhalefetin katılımının kısıtlandığı seçimlerde arka arkaya dört kez göreve seçildi.

26 Haziran 1995'te, Afrika Birliği Örgütü Zirvesi için gerçekleştirdiği Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa seyahati sırasında kendisine suikast girişiminde bulunuldu. İstihbarat raporlarına göre girişim, el-Kaide ile birlikte hareket eden ve Mısır'da faaliyet gösteren İslam Cemaati ile Mısır İslam Cihadı tarafından gerçekleştirilmiş ve Sudan hükûmeti ile ülkenin istihbarat servisleri tarafından desteklenmişti.[2]

Protestolar ve istifası

2011 yılında Tunus'ta başlayan Arap dünyası protestolarının 25 Ocak 2011'de Mısır'da da başlaması üzerine 10 Şubat 2011'de yetkilerinin çoğunu yardımcısı Ömer Süleyman'a devretti, 11 Şubat 2011'de ise görevini orduya ve anayasa mahkemesine devrederek istifa etti. İstifa ettikten kısa bir süre sonra tutuklandı ve yargılanmaya başlandı. Bir süre idamla yargılanmıştır.[3] 2 Haziran 2012 günü yardımcısı ile birlikte ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış, oğulları ile yargılanan birkaç kişi ise beraat etmiştir.[4] Kısa süre sonra Mübarek'in idam edilmesini isteyen göstericiler, Mübarek'in yargılandığı mahkeme önünde polisle çatışmışlardır.[5] Yaşanan gelişmeler üzerine Mübarek depresyona girmiştir.[6]

Mısır'ın en üst düzeydeki temyiz mahkemesi tarafından 2 Mart 2017'de hakkında beraat kararı verildi.[7] 24 Mart 2017'de serbest bırakıldı.[8]

Ölümü

Hüsnü Mübarek 25 Şubat 2020’de başkent Kahire’deki Kahire askerî hastanesinde, 91 yaşında hayatını kaybetti.[9] Kahire'nin dışındaki bir aile mezarlığında askerî cenaze töreni düzenlendi.[10]

Kaynakça

  1. ^ "Ve Hüsnü Mübarek istifa etti". 14 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  2. ^ Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower (İngilizce). Alfred A. Knopf. ss. 13-131. ISBN 1-4000-3084-6. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016. 
  3. ^ Mübarek, idamla yargılanacak![ölü/kırık bağlantı]
  4. ^ "Mübarek müebbet hapse mahkûm oldu". 5 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  5. ^ "Mübarek'e müebbet Mısır'ı karıştırdı". 6 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  6. ^ "Mübarek'in sağlığı bozuldu". 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  7. ^ "Egypt's Hosni Mubarak acquitted over 2011 protester deaths". 3 Mart 2017. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017. 
  8. ^ "Egypt's Hosni Mubarak freed after six years in detention". BBC News (İngilizce). 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017. 
  9. ^ "Devrik Mısır lideri Mübarek 91 yaşında öldü". Sputnik. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2020. 
  10. ^ Ruth Michaelson (26 Şubat 2020). "Hosni Mubarak buried with full military honours". The Guardian. 26 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2020. 
Askerî görevi
Önce gelen
Yahya Salih el-Aydaros 		Mısır Hava Akademisi Müdürü
1967–1969 		Sonra gelen
Mahmud Şakir
Önce gelen
Ali Mustafa Bağdadi 		Mısır Hava Kuvvetleri Komutanı
1972–1975
Siyasi görevi
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
Hüseyin eş-Şafi 		Mısır Cumhurbaşkanı Yardımcısı
1975–1981 		Boş
Sonraki tarafından düzenlenen makam
Ömer Süleyman
Önce gelen
Enver Sedat 		Mısır Başbakanı
1981–1982 		Sonra gelen
Ahmed Fuad Muhiddin
Önce gelen
Sufi Ebu Talib
Şablon:Sküçük 		Mısır Cumhurbaşkanı
1981–2011 		Sonra gelen
Muhammed Mursi
Parti siyasi görevi
Önce gelen
Enver Sedat 		Ulusal Demokrat Parti Başkanı
1982–2011 		Sonra gelen
Ahmed Şefik
Diplomatik görevi
Önce gelen
Moussa Traoré 		Afrika Birliği Örgütü Başkanı
1989–1990 		Sonra gelen
Yoweri Museveni
Önce gelen
Abdou Diouf 		Afrika Birliği Örgütü Başkanı
1993–1994 		Sonra gelen
Zeynel Abidin bin Ali
Önce gelen
Raúl Castro 		Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
2009–2011 		Sonra gelen
Muhammed Hüseyin Tantavi
Geçici
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hüsnü_Mübarek&oldid=27459435" sayfasından alınmıştır