Venedik Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Tek kaynak şablonuna tarih eklendi |
k →Kaynakça: Kaynakça düzeltmesi |
||
| (8 kullanıcı tarafından yapılan 13 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Ülke bilgi kutusu |
|||
{{Tek kaynak|tarih=Haziran 2020}}{{Yersiz önem verme}}{{ülke bilgi kutusu |
|||
|adı = Venedik Cumhuriyeti |
|||
|kendi_dilindeki_adı = Serenìssima Repùblica Vèneta<br />Republica de Venezsia |
|||
|resmî_adı = |
|||
|tam_adı = Venedik Cumhuriyeti |
|||
|kendi_dilindeki_adı = {{yalın liste}} |
|||
|yaygın_adı = Venedikliler (Denizciler) |
|||
* {{native_name|it|Serenissima Repubblica di Venezia}} |
|||
|statü = Cumhuriyet |
|||
* {{native_name|vec|Serenìsima Repùblega de Venèsia}} |
|||
|yönetim_biçimi = [[Oligarşi]]k [[Cumhuriyet]] |
|||
{{endplainlist}} |
|||
|kuruluş_yılı = 697 |
|||
|bayrak_resmi = Flag of Republic of Venice (1659-1675).svg |
|||
|yıkılış_yılı = 1797 |
|||
|bayrak_altyazısı = Üst: Standart ve bayrak (1659)<br />Alt: Savaş bayrağı |
|||
|olay1 = Zadar Antlaşması |
|||
|bayrak_maddesi = |
|||
|olay_tarihi1 = 27 Haziran 1358 |
|||
|bayrak2_resmi = Variant war flag of the Serene Republic of Venice.svg |
|||
|olay2 = |
|||
|arma_resmi = Coat of arms of Republic of Venice.svg |
|||
|olay_tarihi2 = |
|||
|arma_altyazısı = Arma<br />(16-18. yüzyıl) |
|||
|olay3 = |
|||
|arma_maddesi = |
|||
|olay_tarihi3 = |
|||
|slogan = ''Viva San Marco'' |
|||
|olay4 = |
|||
|millî_marş = |
|||
|olay_tarihi4 = |
|||
|millî_marş_dosyası = |
|||
|öncel1 = Bizans İmparatorluğu |
|||
|harita_resmi = Republic of Venice 1789.svg |
|||
|bayrak_öncel1 = Flag of PalaeologusEmperor.svg |
|||
|harita_altyazısı = [[Fransız Devrimi]]'nin hemen öncesinde, 1789 yılında Venedik Cumhuriyeti |
|||
|resim_öncel1 = |
|||
|harita2_resmi = Repubblica di Venezia.png |
|||
|öncel2 = |
|||
|harita2_altyazısı = 15/16. yüzyılda Venedik Cumhuriyeti'nin Dominii'si. |
|||
|bayrak_öncel2 = |
|||
|tür = |
|||
|öncel3 = |
|||
|bağlı_olduğu_devlet = |
|||
|bayrak_öncel3 = |
|||
|başkent = [[Eraclea]]<br><small>(697-742)</small><br>[[Lido]]<br><small>(742-810)</small><br>[[Venedik]]<br><small>(810-1797)</small> |
|||
|öncel4 = |
|||
|sürgündeki_başkent = |
|||
|bayrak_öncel4 = |
|||
|resmî_diller = {{ubl| |
|||
|öncel5 = |
|||
*[[İtalyanca]] |
|||
|bayrak_öncel5 = |
|||
*[[Venedikçe]] |
|||
|ardıl1 = Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
|||
*[[Latince]] |
|||
|bayrak_ardıl1 = Flag of Austria-Hungary 1869-1918.svg |
|||
}} |
|||
|resim_ardıl1 = |
|||
|yaygın_diller = {{düz liste| |
|||
|ardıl2 = Dalmaçya Krallığı |
|||
*[[Furlanca]] |
|||
|bayrak_ardıl2 = Flag_of_Dalmatia.svg |
|||
*[[Lombardca]] |
|||
|ardıl3 = |
|||
*[[İstriotça]] |
|||
|bayrak_ardıl3 = |
|||
*[[Dalmaçyaca]] |
|||
|ardıl4 = |
|||
*[[Arnavutça]] |
|||
|bayrak_ardıl4 = |
|||
*[[Yunanca]] |
|||
|ardıl5 = |
|||
*[[Sırp-Hırvatça]] |
|||
|bayrak_ardıl5 = |
|||
*[[Slovence]]}} |
|||
|resmî_din = [[Katolik Kilisesi]] |
|||
|demonim = [[Venedik]]li |
|||
|yönetim_biçimi = [[Denizci cumhuriyetler|Denizci]] bir [[oligarşi]] altında [[Üniter devlet|üniter]] [[Karma hükûmet|karma]] [[Parlamento|parlamenter]] klasik cumhuriyet |
|||
|yönetici_unvanı = [[Venedik doçeleri listesi|Doçe]] |
|||
|yönetici1 = [[Paolo Lucio Anafesto]] <small>(ilk)</small> |
|||
|yönetici1_dönemi = 697-717 |
|||
|yönetici2 = [[Ludovico Manin]] <small>(son)</small> |
|||
|yönetici2_dönemi = 1789-1797 |
|||
<!--......--> |
|||
|yönetici15 = |
|||
|yönetici15_dönemi = |
|||
|temsilci_unvanı = |
|||
|temsilci1 = |
|||
|temsilci1_dönemi = |
|||
|temsilci2 = |
|||
|temsilci2_dönemi = |
|||
<!--......--> |
|||
|temsilci5 = |
|||
|temsilci5_dönemi = |
|||
|vekil_unvanı = |
|||
|vekil1 = |
|||
|vekil1_dönemi = |
|||
|vekil2 = |
|||
|vekil2_dönemi = |
|||
<!--......--> |
|||
|vekil15 = |
|||
|vekil15_dönemi = |
|||
|yasama_organı = [[Onlar Konseyi]] (1310'dan beri) |
|||
|meclis1 = |
|||
|meclis1_türü = |
|||
|meclis2 = |
|||
|meclis2_türü = |
|||
|dönem = {{ubl|[[Orta Çağ]]|[[Yeni Çağ]]}} |
|||
|olay_öncesi = |
|||
|olay_öncesi_tarihi = |
|||
|kuruluş_olayı = |
|||
|kuruluş_günü = |
|||
|kuruluş_yılı = 697 |
|||
|olay1 = [[Bizans-Venedik Antlaşması]] |
|||
|olay1_tarihi = 1082 |
|||
|olay2 = [[Konstantinopolis Kuşatması (1204)]] |
|||
|olay2_tarihi = 1204 |
|||
|olay3 = [[İnebahtı Deniz Muharebesi]] |
|||
|olay3_tarihi = 1571 |
|||
|olay4 = [[Pasarofça Antlaşması]] |
|||
|olay4_tarihi = 1718 |
|||
<!--......--> |
|||
|olay20 = |
|||
|olay20_tarihi = |
|||
|yıkılış_olayı = [[Campo Formio Antlaşması]] |
|||
|yıkılış_günü = |
|||
|yıkılış_yılı = 1797 |
|||
|olay_sonrası = |
|||
|olay_sonrası_tarihi = |
|||
|sürgün_başlangıç_tarihi = |
|||
|sürgün_sonlanış_tarihi = |
|||
|istatistik_yılı1 = |
|||
|yüzölçümü_istatistiği1 = |
|||
|nüfus_istatistiği1 = |
|||
<!--......--> |
|||
|istatistik_yılı5 = |
|||
|yüzölçümü_istatistiği5 = |
|||
|nüfus_istatistiği5 = |
|||
|para_birimi = [[Düka]] |
|||
|para_birimi_kodu = |
|||
|para_birimi_simgesi = |
|||
|para_birimi_simgesi_maddesi = |
|||
|ö1 = Ravenna Eksarhlığı |
|||
|ö1_bayrağı = Byzantine Calvary cross potent (transparent).png |
|||
|ö1_resmi = |
|||
|ö2 = |
|||
|ö2_bayrağı = |
|||
|ö2_resmi = |
|||
<!--......--> |
|||
|bayrak = Flag of Most Serene Republic of Venice.svg |
|||
|ö21 = |
|||
|bayrak_altyazısı = |
|||
|ö21_bayrağı = |
|||
|bayrak_bağlantısı = |
|||
|ö21_resmi = |
|||
|bayrak_türü = Venedik Cumhuriyeti bayrağı |
|||
|a1 = Venedik (eyalet) |
|||
|a1_bayrağı = Coat of arms of the Venetian Province.svg |
|||
|a1_resmi = |
|||
|a2 = Avusturya İmparatorluğu |
|||
|a2_bayrağı = Flag of the Habsburg Monarchy.svg |
|||
|a2_resmi = |
|||
|a3 = Cisalpin Cumhuriyeti |
|||
|a3_bayrağı = Flag of the Repubblica Cisalpina.svg |
|||
|a3_resmi = |
|||
|a4 = Yunanistan bölümleri |
|||
|a4_bayrağı = Flag of France.svg |
|||
|a4_resmi = |
|||
<!--......--> |
|||
|a21 = |
|||
|a21_bayrağı = |
|||
|a21_resmi = |
|||
|günümüzdeki_durumu = |
|||
|dipnot_a = |
|||
<!--......--> |
|||
|dipnot_h = |
|||
|dipnotlar = |
|||
}} |
|||
|arma = Coat of Arms of the Republic of Venice.svg |
|||
|arma_altyazısı = |
|||
|arma_bağlantısı = |
|||
|sembol_türü = Venedik Cumhuriyeti arması |
|||
|harita = Republic of Venice 1796.png |
|||
|harita_altyazısı = 1796 yılında Venedik Cumhuriyeti |
|||
|başkent = [[Venedik]] |
|||
|sürgündeki_başkent = |
|||
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW = |
|||
|slogan = |
|||
|ulusal_marş = |
|||
|yaygın_diller = [[Venedikçe]], [[Latince]], [[İtalyanca]] |
|||
|din = Katolik |
|||
|para_birimi = |
|||
|yönetici1 = Paolo Lucio Anafesto |
|||
|yönetici2 = Ludovico Manin |
|||
|yönetici3 = |
|||
|yönetici4 = |
|||
|yönetici_yılları1 = 697-717 |
|||
|yönetici_yılları2 = 1789-1797 |
|||
|yönetici_yılları3 = |
|||
|yönetici_yılları4 = |
|||
|yönetici_unvanı = Dük veya Doçe |
|||
|vekil1 = |
|||
|vekil2 = |
|||
|vekil3 = |
|||
|vekil4 = |
|||
|vekil_yılları1 = |
|||
|vekil_yılları2 = |
|||
|vekil_yılları3 = |
|||
|vekil_yılları4 = |
|||
|vekil_unvanı = |
|||
|yasama_organı = |
|||
|meclis1 = |
|||
|meclis_türü1 = |
|||
|meclis2 = |
|||
|meclis_türü2 = |
|||
|istatistik_yılı1 = |
|||
|yüzölçümü1 = |
|||
|nüfus1 = |
|||
|istatistik_yılı2 = |
|||
|yüzölçümü2 = |
|||
|nüfus2 = |
|||
|istatistik_yılı3 = |
|||
|yüzölçümü3 = |
|||
|nüfus3 = |
|||
|istatistik_yılı4 = |
|||
|yüzölçümü4 = |
|||
|nüfus4 = |
|||
|istatistik_yılı5 = |
|||
|yüzölçümü5 = |
|||
|nüfus5 = |
|||
|günümüzdeki_durumu = |
|||
|dipnotlar = |
|||
}} |
|||
{{İtalya tarihi}} |
{{İtalya tarihi}} |
||
'''Venedik Cumhuriyeti''' ([[İtalyanca]]: ''Repubblica di Venezia'', [[Venedikçe]]: ''Repùblica Vèneta'' ya da ''Repùblica de Venesia''), 7. yüzyıl ile 18. yüzyıl arasında [[İtalya Yarımadası]]'nda bugünkü [[Venedik]] kenti civarında hüküm sürmüş olan bir [[Egemen devlet|kent-devleti]] ve [[Denizci cumhuriyetler|deniz cumhuriyetiydi]].<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Republic_of_Venice | başlık = Republic of Venice - New World Encyclopedia | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | çalışma = www.newworldencyclopedia.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090330140729/https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Republic_of_Venice | arşivtarihi = 30 Mart 2009}}</ref> Genellikle "En sükunetli" anlamına gelen ''Serenissima''<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.italymagazine.com/dual-language/why-venice-nicknamed-la-serenissima | başlık = Why is Venice Nicknamed 'La Serenissima'? | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = ITALY Magazine | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160316233130/https://www.italymagazine.com/dual-language/why-venice-nicknamed-la-serenissima | arşivtarihi = 16 Mart 2016}}</ref> sözcüğüyle anılırdı. MS 697'den MS 1797'ye kadar hüküm sürdü.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.venicebyvenetians.com/brief-history-venice/ | başlık = A BRIEF HISTORY OF VENICE | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | tarih = 7 Eylül 2018 | dil = en-US | çalışma = Venice by Venetians | soyadı = Dario | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181028082537/https://www.venicebyvenetians.com/brief-history-venice/ | arşivtarihi = 28 Ekim 2018}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/place/Venice | başlık = Venice - History | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150619041746/https://www.britannica.com/place/Venice | arşivtarihi = 19 Haziran 2015}}</ref> Müreffeh [[Venedik]] şehrinin [[lagün]] toplulukları üzerinde yoğunlaşan cumhuriyet, [[Orta Çağ]]'da bir ticaret gücü haline geldi ve [[Rönesans]]'ta bu konumunu güçlendirdi. |
'''Venedik Cumhuriyeti''' ([[İtalyanca]]: ''Repubblica di Venezia'', [[Venedikçe]]: ''Repùblica Vèneta'' ya da ''Repùblica de Venesia''), 7. yüzyıl ile 18. yüzyıl arasında [[İtalya Yarımadası]]'nda bugünkü [[Venedik]] kenti civarında hüküm sürmüş olan bir [[Egemen devlet|kent-devleti]] ve [[Denizci cumhuriyetler|deniz cumhuriyetiydi]].<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Republic_of_Venice | başlık = Republic of Venice - New World Encyclopedia | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | çalışma = www.newworldencyclopedia.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20090330140729/https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Republic_of_Venice | arşivtarihi = 30 Mart 2009}}</ref> Genellikle "En sükunetli" anlamına gelen ''Serenissima''<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.italymagazine.com/dual-language/why-venice-nicknamed-la-serenissima | başlık = Why is Venice Nicknamed 'La Serenissima'? | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = ITALY Magazine | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160316233130/https://www.italymagazine.com/dual-language/why-venice-nicknamed-la-serenissima | arşivtarihi = 16 Mart 2016}}</ref> sözcüğüyle anılırdı. MS 697'den MS 1797'ye kadar hüküm sürdü.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.venicebyvenetians.com/brief-history-venice/ | başlık = A BRIEF HISTORY OF VENICE | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | tarih = 7 Eylül 2018 | dil = en-US | çalışma = Venice by Venetians | soyadı = Dario | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181028082537/https://www.venicebyvenetians.com/brief-history-venice/ | arşivtarihi = 28 Ekim 2018}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/place/Venice | başlık = Venice - History | erişimtarihi = 31 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150619041746/https://www.britannica.com/place/Venice | arşivtarihi = 19 Haziran 2015}}</ref> Müreffeh [[Venedik]] şehrinin [[lagün]] toplulukları üzerinde yoğunlaşan cumhuriyet, [[Orta Çağ]]'da bir ticaret gücü haline geldi ve [[Rönesans]]'ta bu konumunu güçlendirdi. |
||
| 116. satır: | 151. satır: | ||
1348 yılında çıkan bir veba salgını Venedik'in nüfusunun yarısının ölmesine neden oldu. |
1348 yılında çıkan bir veba salgını Venedik'in nüfusunun yarısının ölmesine neden oldu. |
||
[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin [[Yunanlar|Yunan]] Yarımadası, [[Sırbistan]], [[Arnavutluk]], [[Bosna-Hersek]]'i fethetmesiyle Venedik birdenbire Osmanlı Devleti'yle deniz ve kara komşusu haline geldi. 1463-1478 arasında süren uzun bir savaş sonunda Venedik Osmanlı Devleti'yle barış anlaşması yapmaya razı oldu. Venedikliler Arnavutluk'ta [[İşkodra]] ve [[Akçahisar]]ı, Ege'de [[Limni]] ve [[Eğriboz]] adalarını ve Güneybatı Peleponnesos'ta Maina Yarımadası'nı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]lar'a bıraktı. Osmanlılar da [[Mora]], [[Arnavutluk]] ve [[Dalmaçya]]'da aldıkları Venedik topraklarından bazılarını iki ay içinde iade etmeyi kabul ettiler. Venedikliler iki yıl içinde 100.000 |
[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'nin [[Yunanlar|Yunan]] Yarımadası, [[Sırbistan]], [[Arnavutluk]], [[Bosna-Hersek]]'i fethetmesiyle Venedik birdenbire Osmanlı Devleti'yle deniz ve kara komşusu haline geldi. 1463-1478 arasında süren uzun bir savaş sonunda Venedik Osmanlı Devleti'yle barış anlaşması yapmaya razı oldu. Venedikliler Arnavutluk'ta [[İşkodra]] ve [[Akçahisar]]ı, Ege'de [[Limni]] ve [[Eğriboz]] adalarını ve Güneybatı Peleponnesos'ta Maina Yarımadası'nı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]lar'a bıraktı. Osmanlılar da [[Mora]], [[Arnavutluk]] ve [[Dalmaçya]]'da aldıkları Venedik topraklarından bazılarını iki ay içinde iade etmeyi kabul ettiler. Venedikliler iki yıl içinde 100.000 [[düka]] altın tazminat ödemeye söz verdiler, ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nda ithalat ve ihracat vergisi ödemeden serbest ticaret yapabilme hakkı için yıllık 10.000 düka ödemeyi de kabul ettiler. Venedik'in Osmanlı başkentinde yaşayan ve iş yapan Venedikliler üzerinde sivil yetkiye sahip bir ''balyos''u İstanbul'da bulundurmasına izin verildi.<ref>The Grand Turk/Sultan Mehmet II-Conqueror of Constantinople,Master of an Empire and Lord of Two Seas, John Freely.</ref> Ayrıca bu anlaşmanın bir parçası olarak 72. Venedik [[dük]]ü [[Giovanni Mocenigo]] [[ressam]] [[Gentile Bellini]]'yi [[Fatih Sultan Mehmed|Fatih]]'in tablosunu yapmak üzere [[İstanbul]]'a gönderdi. |
||
1489 yılında Venedik donanması [[Kıbrıs]]'ı ele geçirdi. Ama 1571 yılında adayı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne kaybetti. 1645 yılında [[Girit]]'i, 1669'da adadaki Kandiye kalesini, 1718'de de yakın küçük adacıkları [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne bırakmak zorunda kaldı. |
1489 yılında Venedik donanması [[Kıbrıs]]'ı ele geçirdi. Ama 1571 yılında adayı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne kaybetti. 1645 yılında [[Girit]]'i, 1669'da adadaki Kandiye kalesini, 1718'de de yakın küçük adacıkları [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]'ne bırakmak zorunda kaldı. |
||
15. ve 16. yüzyıllarda Venedik Cumhuriyeti [[İtalya]] yarımadasındaki [[Floransa]], [[Roma]] ve [[Cenova]] gibi diğer kent-devletlerle birlikte [[Rönesans]] döneminin en önemli kentleri arasında yer aldı.1797 yılında [[Napolyon Bonapart]] [[Venedik]]'i işgal etti ve kenti [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]]'ya devretti. Böylece Venedik Cumhuriyeti'nin 1100 yıl süren bağımsızlığı sona ermiş oldu. 1866 yılında da kent ilk defa olarak [[İtalya]]'nın bir parçası haline geldi.{{Kaynak belirt}}[[Dosya:Repubblica di Venezia.png|orta| |
15. ve 16. yüzyıllarda Venedik Cumhuriyeti [[İtalya]] yarımadasındaki [[Floransa]], [[Roma]] ve [[Cenova]] gibi diğer kent-devletlerle birlikte [[Rönesans]] döneminin en önemli kentleri arasında yer aldı.1797 yılında [[Napolyon Bonapart]] [[Venedik]]'i işgal etti ve kenti [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]]'ya devretti. Böylece Venedik Cumhuriyeti'nin 1100 yıl süren bağımsızlığı sona ermiş oldu. 1866 yılında da kent ilk defa olarak [[İtalya]]'nın bir parçası haline geldi.{{Kaynak belirt}}[[Dosya:Repubblica di Venezia.png|orta|upright=2.48|küçükresim|Venedik Cumhuriyeti'nin siyasi etkisi<br />Koyu kırmızı: Kuruluş<br />Kırmızı: 15. yüzyıl başında topraklar<br />Pembe: Geçici olarak ele geçirilen yerler<br />Sarı: Ana ticaret yolları ve hakim olunan karasular<br />Eflatun: Koloniler]] |
||
== Devlet yönetimi == |
== Devlet yönetimi == |
||
[[Dosya:Venice_by_Piri_Reis.jpg|küçükresim|sağ|[[Pîrî Reis]]'in [[Kitâb-ı Bahriye]]'sinde Venedik lagünü]] |
|||
Cumhuriyetin ilk yıllarında Venedik Doçe'si ülkeyi otokratik bir şekilde yönetirdi. Sonradan ''[[promissione ducale]]'' adlı, her doçenin göreve gelmeden ettiği yeminle doçenin gücü azaltıldı. Bununla beraber doçe gücünü 480 patrici aile üyesinden oluşan Venedik Büyük Konseyi ile bölüştü. |
Cumhuriyetin ilk yıllarında Venedik Doçe'si ülkeyi otokratik bir şekilde yönetirdi. Sonradan ''[[promissione ducale]]'' adlı, her doçenin göreve gelmeden ettiği yeminle doçenin gücü azaltıldı. Bununla beraber doçe gücünü 480 patrici aile üyesinden oluşan Venedik Büyük Konseyi ile bölüştü. |
||
1223' |
1223'te Signoria adı verilen merkezi devlet dairesi oluşturularak doçenin gücü azaltıldı. Signoria devletin siyasi yönetimi konsey şeklinde üstlendi. |
||
== Ayrıca bakınız == |
== Ayrıca bakınız == |
||
| 133. satır: | 169. satır: | ||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
{{ |
{{kaynakça}} |
||
== Dış bağlantılar == |
== Dış bağlantılar == |
||
{{Commons kategori}} |
{{Commons kategori}} |
||
* [https://web.archive.org/web/20051109233354/http://www2.let.uu.nl/Solis/anpt/ejos/pdf/VG01.pdf Ahdnameler ışığında Osmanlı-Venedik diplomatik ilişkileri - Ottoman-Venetian diplomatics, the Ahd-Names (İngilizce)], [[Hans Theunissen]], [[Leiden Üniversitesi]], [[Hollanda]], 1998 ([[Aydınoğlu]] ve [[Menteşe Beyliği|Menteşe]] Beylikleri ile ilişkiler ile birlikte) |
* [https://web.archive.org/web/20051109233354/http://www2.let.uu.nl/Solis/anpt/ejos/pdf/VG01.pdf Ahdnameler ışığında Osmanlı-Venedik diplomatik ilişkileri - Ottoman-Venetian diplomatics, the Ahd-Names (İngilizce)], [[Hans Theunissen]], [[Leiden Üniversitesi]], [[Hollanda]], 1998 ([[Aydınoğlu]] ve [[Menteşe Beyliği|Menteşe]] Beylikleri ile ilişkiler ile birlikte) |
||
*{{Kitap kaynağı|yazarbağı=John Julius Norwich|soyadı=Norwich|ad=John Julius|başlık=A History of Venice|yayımcı=Alfred A. Knopf|yer=[[New York]]|dil=İngilizce|yıl=1982}} |
*{{Kitap kaynağı|yazarbağı=John Julius Norwich|soyadı=Norwich|ad=John Julius|başlık=A History of Venice|yayımcı=[[Alfred A. Knopf]]|yer=[[New York]]|dil=İngilizce|yıl=1982}} |
||
* [[Maria Pia Pedani|Pedani, Maria Pia]], (2013), "Venedik" ''TDV İslam Ansiklopedisi Cilt:43 Sayfa:44-47'', Online: [http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c43/c430024.pdf]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180325045104/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c43/c430024.pdf |tarih=25 Mart 2018 }} |
* [[Maria Pia Pedani|Pedani, Maria Pia]], (2013), "Venedik" ''TDV İslam Ansiklopedisi Cilt:43 Sayfa:44-47'', Online: [http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c43/c430024.pdf]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180325045104/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c43/c430024.pdf |tarih=25 Mart 2018 }} |
||
{{İtalya Yarımadası'ndaki eski devletler}} |
{{İtalya Yarımadası'ndaki eski devletler}} |
||
15.08, 1 Mayıs 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Venedik Cumhuriyeti | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 697-1797 | |||||||||||||||
  Üst: Standart ve bayrak (1659)
Alt: Savaş bayrağı  Arma
(16-18. yüzyıl) | |||||||||||||||
Slogan Viva San Marco | |||||||||||||||
 Fransız Devrimi'nin hemen öncesinde, 1789 yılında Venedik Cumhuriyeti | |||||||||||||||
 15/16. yüzyılda Venedik Cumhuriyeti'nin Dominii'si. | |||||||||||||||
| Başkent | Eraclea (697-742) Lido (742-810) Venedik (810-1797) | ||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | |||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | |||||||||||||||
| Resmî din | Katolik Kilisesi | ||||||||||||||
| Demonim | Venedikli | ||||||||||||||
| Hükûmet | Denizci bir oligarşi altında üniter karma parlamenter klasik cumhuriyet | ||||||||||||||
| Doçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yasama organı | Onlar Konseyi (1310'dan beri) | ||||||||||||||
| Tarihî dönem | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Para birimi | Düka | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İtalya tarihi |
|---|
 |
Venedik Cumhuriyeti (İtalyanca: Repubblica di Venezia, Venedikçe: Repùblica Vèneta ya da Repùblica de Venesia), 7. yüzyıl ile 18. yüzyıl arasında İtalya Yarımadası'nda bugünkü Venedik kenti civarında hüküm sürmüş olan bir kent-devleti ve deniz cumhuriyetiydi.[1] Genellikle "En sükunetli" anlamına gelen Serenissima[2] sözcüğüyle anılırdı. MS 697'den MS 1797'ye kadar hüküm sürdü.[3][4] Müreffeh Venedik şehrinin lagün toplulukları üzerinde yoğunlaşan cumhuriyet, Orta Çağ'da bir ticaret gücü haline geldi ve Rönesans'ta bu konumunu güçlendirdi.
Atlas Okyanusu üzerinden Amerika ve Doğu Hint Adaları'na yeni ticaret yollarının açılması, güçlü bir deniz cumhuriyeti olan Venedik'in düşüşünün başlangıcı oldu. Venedik 19. yüzyılda birleşik İtalya'nın bir parçası haline geldi.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Venedik kenti başlangıçta Bizans İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. 7. yüzyılda bağımsız oldu. Orta Çağ'ın ortalarında büyük bir deniz filosu kurarak Akdeniz ülkeleriyle yaptığı ticaret sonucu zengin bir ülke haline geldi. 1204 yılında Konstantinopolis'i (İstanbul) talan eden Dördüncü Haçlı Seferi'nin başını çekti. Venedik bu seferin sonucu olarak Girit adasını eline geçirdi.
1271-1295 yılları arasında Venedikli tüccar Marko Polo ilk defa Avrupa'dan İpek Yolu'nu izleyerek Çin'e kadar ulaştı. Moğol kağanı Kubilay Han'ın huzuruna çıktı ve yolculuklarının öyküsünü bir kitap haline getirdi.
1348 yılında çıkan bir veba salgını Venedik'in nüfusunun yarısının ölmesine neden oldu.
Osmanlı Devleti'nin Yunan Yarımadası, Sırbistan, Arnavutluk, Bosna-Hersek'i fethetmesiyle Venedik birdenbire Osmanlı Devleti'yle deniz ve kara komşusu haline geldi. 1463-1478 arasında süren uzun bir savaş sonunda Venedik Osmanlı Devleti'yle barış anlaşması yapmaya razı oldu. Venedikliler Arnavutluk'ta İşkodra ve Akçahisarı, Ege'de Limni ve Eğriboz adalarını ve Güneybatı Peleponnesos'ta Maina Yarımadası'nı Osmanlılar'a bıraktı. Osmanlılar da Mora, Arnavutluk ve Dalmaçya'da aldıkları Venedik topraklarından bazılarını iki ay içinde iade etmeyi kabul ettiler. Venedikliler iki yıl içinde 100.000 düka altın tazminat ödemeye söz verdiler, ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nda ithalat ve ihracat vergisi ödemeden serbest ticaret yapabilme hakkı için yıllık 10.000 düka ödemeyi de kabul ettiler. Venedik'in Osmanlı başkentinde yaşayan ve iş yapan Venedikliler üzerinde sivil yetkiye sahip bir balyosu İstanbul'da bulundurmasına izin verildi.[5] Ayrıca bu anlaşmanın bir parçası olarak 72. Venedik dükü Giovanni Mocenigo ressam Gentile Bellini'yi Fatih'in tablosunu yapmak üzere İstanbul'a gönderdi.
1489 yılında Venedik donanması Kıbrıs'ı ele geçirdi. Ama 1571 yılında adayı Osmanlı Devleti'ne kaybetti. 1645 yılında Girit'i, 1669'da adadaki Kandiye kalesini, 1718'de de yakın küçük adacıkları Osmanlı Devleti'ne bırakmak zorunda kaldı.
15. ve 16. yüzyıllarda Venedik Cumhuriyeti İtalya yarımadasındaki Floransa, Roma ve Cenova gibi diğer kent-devletlerle birlikte Rönesans döneminin en önemli kentleri arasında yer aldı.1797 yılında Napolyon Bonapart Venedik'i işgal etti ve kenti Avusturya'ya devretti. Böylece Venedik Cumhuriyeti'nin 1100 yıl süren bağımsızlığı sona ermiş oldu. 1866 yılında da kent ilk defa olarak İtalya'nın bir parçası haline geldi.[kaynak belirtilmeli]
Koyu kırmızı: Kuruluş
Kırmızı: 15. yüzyıl başında topraklar
Pembe: Geçici olarak ele geçirilen yerler
Sarı: Ana ticaret yolları ve hakim olunan karasular
Eflatun: Koloniler
Devlet yönetimi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cumhuriyetin ilk yıllarında Venedik Doçe'si ülkeyi otokratik bir şekilde yönetirdi. Sonradan promissione ducale adlı, her doçenin göreve gelmeden ettiği yeminle doçenin gücü azaltıldı. Bununla beraber doçe gücünü 480 patrici aile üyesinden oluşan Venedik Büyük Konseyi ile bölüştü.
1223'te Signoria adı verilen merkezi devlet dairesi oluşturularak doçenin gücü azaltıldı. Signoria devletin siyasi yönetimi konsey şeklinde üstlendi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Republic of Venice - New World Encyclopedia". www.newworldencyclopedia.org. 30 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ "Why is Venice Nicknamed 'La Serenissima'?". ITALY Magazine (İngilizce). 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ Dario (7 Eylül 2018). "A BRIEF HISTORY OF VENICE". Venice by Venetians (İngilizce). 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ "Venice - History". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ The Grand Turk/Sultan Mehmet II-Conqueror of Constantinople,Master of an Empire and Lord of Two Seas, John Freely.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Republic of Venice ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
- Ahdnameler ışığında Osmanlı-Venedik diplomatik ilişkileri - Ottoman-Venetian diplomatics, the Ahd-Names (İngilizce), Hans Theunissen, Leiden Üniversitesi, Hollanda, 1998 (Aydınoğlu ve Menteşe Beylikleri ile ilişkiler ile birlikte)
- Norwich, John Julius (1982). A History of Venice (İngilizce). New York: Alfred A. Knopf.
- Pedani, Maria Pia, (2013), "Venedik" TDV İslam Ansiklopedisi Cilt:43 Sayfa:44-47, Online: [1]25 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | ||
 Venedik Doçeleri | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
