İçeriğe atla

Tilki

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tilkiler
Çeşitli gerçek tilkiler: soldan sağa ve yukarıdan aşağı doğru: Kızıl tilki, Kum tilkisi, Karsak, Bengal tilkisi, Kutup tilkisi, Afgan tilkisi, Güney Afrika tilkisi ve Çöl tilkisi.
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora
Alt takım: Caniformia
Familya: Canidae
İçerdiği gruplar
Kladistik açıdan içerdiği fakat geleneksel olarak içermediği taksonlar
Canini oymağındaki diğer tüm türler

Tilki, Canidae (köpekgiller) ailesi içindeki yedi cinste sınıflanmış ve yaklaşık 24 tür canlının ortak adıdır. Buna karşılık, Batı dünyasında "tilki" denilmekle en çok ifade edilen canlı türü Vulpes vulpes, yani kızıl tilkidir. Köpekgiller ailesinin bir parçasıdır. Bu türün yaşam süresi 3-4 yıldır. Kızıl tilki, kum tilkisi, Karsak, Bengal tilkisi, Kutup tilkisi, Afgan tilkisi, Güney Afrika tilkisi ve Çöl tilkisi gibi türleri vardır. Hepçil canlılar olan tilkilerin hemen her kıtada bulunuyor olmaları, çoğu halkların popüler kültüründe ve folklorunda da yer almalarına yol açmıştır. Hızlı bir ısırık ile çoğunlukla kemiricilerden oluşan kurbanlarını öldürürler. Birçok ayrı küçük hayvanlar, bitkisel gıda ve leş ile beslenirler. Yuvalarını yerde kuran kuşlar, tavuksular, tavşanlar, böcekler, balıklar ile de beslenebilirler. Çok nadir olarak geyik ya da domuz yavrularını avlarlar ve çok zor zamanlarda amfibyum ve sürüngen türleri de yiyebilirler. Tilkilerin kümeslere girip tavuk çalmaları da meşhurdur. Bazı tilkiler karayollarını takip eder ve otomobillerin ezdiği hayvanların leşleri ile beslenirler. Masallarda kurnaz kişi olarak anlatılır.

Tilkiler; kuş, fare, tavuk ve tavşan gibi canlıları avlayarak beslenebilmektedir. Aynı zamanda böceklerde tilkilerin beslenmesine oldukça önemli bir yer tutar. Tilkiler çok aç kalmadıkları durumlarda insanlara saldırmazlar.

Geceleri avlanır, gündüzleri ortalıkta pek görünmezler.

Erkek tilkilerin cinsel karakteristikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Erkek bir tilkinin testis torbası sarkık halde iken bile vücuda yakın durmaktadır. Diğer köpekgillerde olduğu gibi, erkek tilki bir baculuma sahiptir.[1][2][3] Kızıl tilkilerin testisleri kutup tilkilerine kıyasla daha küçüktür.[4] Kızıl tilkilerde sperm oluşumu, ağustos ve eylül aylarında başlar ve aralık ile şubat aylarında testisler en ağır oldukları zamana ulaşırlar.[5]

Erkek hayvan yavruların bakımında yardım eder. 50 günlük bir gebelikten sonra 3 ila 5 yavru dünyaya gelir.

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Tilki" denildiğinde, aşağıda sunulmuş cins ve türler ifade edilebilir:

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Vulpini ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Lloyd1980 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ Čanády, Alexander. "Variability of the baculum in the red fox (Vulpes vulpes) from Slovakia." Zoology and Ecology 23.3 (2013): 165–170.
  3. ^ Bijlsma, Rob G. "Copulatory lock of wild red fox (Vulpes vulpes) in broad daylight. 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Naturalist 80: 45–67.
  4. ^ Heptner & Naumov 1998, s. 341
  5. ^ Heptner & Naumov 1998, s. 537